Είναι λάθος να πατάς πάνω στις τραγωδίες για να κάνεις πολιτική; Η αυθόρμητη απάντηση για πολλούς μπορεί να είναι “ναι”, όμως η φονική πυρκαγιά στο Grenfell Tower του βόρειου Λονδίνου έχει βαθύτατα πολιτικά αίτια.

Η περίπτωση του συγκεκριμένου συγκροτήματος κατοικιών είναι μια αντίφαση από μόνη της. Απομεινάρι οικιστικών σχεδίων φτηνής στέγασης μιας περασμένης εποχής, είχε καταλήξει να φιλοξενεί φτωχούς ανθρώπους στην πλουσιότερη περιοχή (ως κομμάτι της τοπικής αυτοδιοίκησης) και ακριβότερη (με βάση τις τιμές αγοράς και ενοικίασης κατοικίας) στη Μεγάλη Βρετανία.

Όταν το δικαίωμα στο σπίτι ανήκει στους πλούσιους

Όμως όλοι ξέρουμε πως ο χώρος και η γη είναι περιορισμένα και άρα πολύτιμα σε μια μεγάλη πόλη. Όσο το ποσοστό ιδιοκατοίκησης μειώνεται στη Μεγάλη Βρετανία τα τελευταία χρόνια με αποτέλεσμα να δημιουργείται νέα στεγαστική κρίση, τα νοίκια αυξάνονται, με την αύξηση αυτή να είναι μια αξιοσέβαστη προοπτική κέρδους από τις μεγάλες μεσιτικές εταιρείες.

Η κοινωνικά προσανατολισμένη στέγαση όπως το Grenfell μπαίνει εμπόδιο σε αυτές τις προσπάθειες. Γιατί να μείνουν φτωχοί άνθρωποι (και πρόσφυγες, μεταξύ άλλων) στην πλουσιότερη περιοχή του νησιού τη στιγμή που ο ίδιος χώρος μπορεί να πωληθεί σε ιδιώτες χρησιμοποιηθεί για ακριβές κατοικίες, εμπορικά κέντρα και πολυχώρους που πρόκειται να αποφέρουν πολύ μεγαλύτερο κέρδος;

Η ευθυγράμμιση των δημόσιων στεγαστικών φορέων με τα συμφέροντα των ιδιοκτητών γης τα τελευταία χρόνια στην Αγγλία έκανε την τάση αυτή όλο και λιγότερο αναστρέψιμη, ενώ η στάση που τήρησε η κυβέρνηση των Συντηρητικών τα τελευταία χρόνια απλά σφράγισε τις εξελίξεις, καθώς η προώθηση της κερδοσκοπίας πάνω στη γη και την κατοικία θεωρήθηκε αναφαίρετο δικαίωμα της ελεύθερης αγοράς.

Και η πολιτική της στέγασης γίνεται από τους ιδιοκτήτες ακινήτων

Όταν μάλιστα ο ηγέτης των Εργατικών Τζέρεμι Κόρμπιν εισηγήθηκε στο βρετανικό Κοινοβούλιο νομοσχέδιο για να κάνει πιο αυστηρές τις υποχρεώσεις των ιδιοκτητών γης ως προς τους ενοίκους σε ζητήματα ασφαλείας, καταψηφίστηκε με 312 προς 219. Κομβική λεπτομέρεια: Οι 72 από τους βουλευτές των Συντηρητικών που ψήφισαν ενάντια στην ασφαλέστερη κατοικία, ήταν και οι ίδιοι ιδιοκτήτες γης.

Η διαδικασία που είναι γνωστή ως gentrification έχει εφαρμοστεί ξανά και ξανά σε πολλές πόλεις και χώρες του κόσμου. Βασισμένη στην πανάρχαια διδαχή “αγοράζω φτηνά, πουλάω ακριβά” έχει σα συνηθισμένη μέθοδο την αγορά τίτλων γης σε μια υποβαθμισμένη περιοχή (συχνά μια φτωχογειτονιά) με σκοπό τη τόνωση της κίνησης στην περιοχή και την προσέλκυση επαγγελματιών και επενδυτών προκειμένου να ανέβουν τα ενοίκια.

To δημοφιλές site Αirbnb ασκεί επίσης ισχυρή πίεση στις τιμές των ενοικίων. Σύμφωνα με στοιχεία των Financial Times, τα ενοίκια στο Λονδίνο προβλέπεται να αυξηθούν 25% τα επόμενα χρόνια, ενώ τα μισά από τα σπίτια που προσφέρονται στο Αirbnb στο Λονδίνο προέρχονται από επαγγελματίες με περισσότερα από ένα σπίτια στη λίστα, με τους ιδιοκτήτες να προτιμούν να νοικιάζουν σε τουρίστες απ’ότι σε ντόπιους, ένα ανησυχητικό φαινόμενο που παρουσιάζεται και σε άλλες πόλεις.

Οι φτωχοί μπορεί και να μείνουν χωρίς σπίτι και αυτό είναι η καλή περίπτωση

Απαραίτητη προϋπόθεση φυσικά, είναι η εξώθηση των αρχικών κατοίκων από τις κατοικίες τους προκειμένου αυτές να χρησιμοποιηθούν για άλλους σκοπούς. Αυτό που διαφέρει κάθε φορά είναι η μέθοδος της εκδίωξης.

Όπως ανέφεραν οι ίδιοι οι κάτοικοι, οι συνθήκες στο Grenfell τα προηγούμενα χρόνια γίνονταν μέρα με τη μέρα μη βιώσιμες. Οι κάτοικοι που ζούσαν στοιβαγμένοι ανέφεραν πως κάθε προσπάθεια που έκαναν να λύσουν τα προβλήματα του κτηρίου μαζί με τη διοίκηση έπεφτε στο κενό: Ποτέ δεν υπήρχαν πόροι ή χρόνος για να αντιμετωπιστούν οι βλάβες στα ασανσέρ, τους καυστήρες ή τα φώτα έκτακτης ανάγκης .

Οι κάτοικοι είπαν επίσης πως η διοίκηση τους το έδειχνε ξεκάθαρα πως έπρεπε να αισθάνονται τυχεροί και μόνο που έχουν σπίτι, πόσο μάλλον σε μια προνομιούχα περιοχή. Πιο συγκεκριμένα, υπήρχε η γενικευμένη αίσθηση πως οι άθλιες συνθήκες θα δώσουν στο διαχειριστή τη δυνατότητα να κατεδαφίσει το Grenfell.

Όπως δήλωσε ένας κάτοικος που έμενε ακριβώς δίπλα:

Ο μειοδοτικός διαγωνισμός για την ανακαίνιση του κτηρίου ήταν ένα ακόμη βήμα. Δεν είναι τυχαίο πως η αδιάβροχη μόνωση που επιλέχθηκε για το κτήριο επειδή ήταν φτηνή, έχει απαγορευτεί στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ ως εύφλεκτη σύμφωνα με πρόσφατες δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών των Συντηρητικών Φίλιπ Χάμοντ, αλλά προτιμήθηκε για βελτιώσει τη θέα των πολυτελών ρετιρέ της γύρω περιοχής.

Οι κάτοικοι είχαν καταγγείλει μέσω της πρωτοβουλίας που είχαν σχηματίσει “..πως μόνο ένα καταστροφικό γεγονός θα αναδείξει την ανικανότητα του διαχειριστή μας“. Ο υπεύθυνος του πολιτικού γραφείου της Τερέζα Μέι, Γκάβιν Μπάργουελ έχει διατελέσει υπουργός στέγασης, είχε στα χέρια του την αναφορά που έδειχνε πως αυτού του είδους τα κτήρια κινδυνεύουν από πυρκαγιές και δεν προχώρησε σε καμιά διερεύνηση των τρομερών αυτών ενδείξεων.

Το συμπέρασμα είναι πως όσο η κερδοσκοπία θεωρείται πως έχει μεγαλύτερη σημασία από το δικαίωμα στην κατοικία, τέτοια γεγονότα θα τείνουν να αναπαράγονται.

Πηγές: (1, 2, 3)