Χειμώνας και παγωνιά σημαίνει χουχούλιασμα και άραγμα δίπλα από το τζάκι, είτε είσαι στο χωριό είτε έχεις την τύχη (και τα φράγκα) να το διαθέτεις στην Αθήνα. Επίσης, γιατί να ασχολείσαι με το πανάκριβο πλέον πετρέλαιο όταν μπορείς απλά να πετάξεις ξύλα (κι εκείνο το άθλιο παλιό κομοδίνο) στο τζάκι; Τα έχει όλα και συμφέρει, έτσι δεν είναι;
Μπορεί και όχι, θα πει η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία, η οποία προειδοποιεί ότι το τζάκι όχι μόνο δεν είναι όλα αυτά που υπόσχεται, αλλά μπορεί να είναι και εξαιρετικά επικίνδυνο. Για την ακρίβεια , θεώρησε ότι το ζήτημα είναι πλέον αρκετά φλέγον (no pun intended) ώστε να δημοσιεύσει μία ανοιχτή επιστολή προς τους πολίτες και το κράτος, όπου προειδοποιεί για τους κινδύνους του τζακιού.
Εκεί, αναφέρονται τα εξής: Πρώτον, η ίδια η μυρωδιά του τζακιού και του καμένου ξύλου που μας αρέσει προκύπτει από την τρομερή ρύπανση που ρίχνουν στην ατμόσφαιρα τα τζάκια. Οι χημικές ουσίες αυτές όχι μόνο αυξάνουν κάμποσο τις πιθανότητες για καρκίνο, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, αλλά ρυπαίνουν και την ατμόσφαιρα πολύ περισσότερο από τα καυσαέρια των αυτοκινήτων.
Όπως τονίζει η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία, η γραφικότητα που θέλουμε να φέρουμε στη ζωή μας με το τζάκι (σαν να μη φτάνει η υπόλοιπη γραφικότητα που ζούμε), μπορεί να αποδειχτεί πάρα πολύ επικίνδυνη:
«Καθώς διανύουμε περίοδο με αρκετό κρύο πολλοί από εσάς χρησιμοποιείτε το τζάκι για να ζεσταθείτε, είτε γιατί θέλετε να απολαύσετε μία αίσθηση θαλπωρής (να δώσετε μία νότα γραφικότητας στη ζωή σας), είτε γιατί σας είναι οικονομικά πιο συμφέρουσα επιλογή θέρμανσης.
Τίποτα από τα δύο δεν ισχύει!
Η καύση ξύλου εκλύει στο εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον (στον αέρα) μεγάλες ποσότητες πολυκυκλικών αρωματικών υδρογονανθράκων(PAHs), βενζολίου, διοξινών και αιωρούμενων σωματιδίων και μάλιστα των πιο μικρών, των γνωστών ως PM 2,5μm, τα οποία διεισδύουν και εγκαθίστανται πολύ βαθιά στις κυψελίδες του πνεύμονα και από εκεί περνούν στην κυκλοφορία του αίματος και φτάνουν σε διάφορα όργανα του σώματος. Η ρύπανση αφορά τόσο τον αέρα του σπιτιού που έχει αναμμένο το τζάκι, όσο και τα γειτονικά σπίτια, αλλά και τον αέρα στους δρόμους που κινούμαστε.»
Στη συνέχεια καλεί τους πολίτες να σταματήσουν να χρησιμοποιούν κάθε είδους τζάκι, για την υγεία τους και για την υγεία των άλλων. Τονίζει ακόμη ότι με τα ξύλα στο τζάκι δεν κάνουμε καν οικονομία:
«Αδιάφορα με τι είδους τζάκι χρησιμοποιείτε, βλάπτετε το ίδιο τη δική σας υγεία και εκείνη των συμπολιτών σας. Το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο στις πόλεις χωρίς καλό εξαερισμό, όπως είναι η Αθήνα, η κατάσταση με την ατμοσφαιρική ρύπανση το χειμώνα, ιδίως τις ημέρες που δεν έχει έντονους ανέμους, είναι απαράδεκτα ανθυγιεινή. Δεν χρειάζεται να έχετε ειδικούς μετρητές για να καταλάβατε την αυξημένη πυκνότητα των αιωρούμενων σωματιδίων και των τοξινών που εισπνέετε, αρκεί η μυρωδιά του καμένου ξύλου. Όταν το μυρίζετε, εισπνέετε εξαιρετικά μεγάλες ποσότητες τοξινών και αιωρούμενων σωματιδίων. Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει καμιά γραφικότητα σε αυτή την αίσθηση, απλά πρέπει να την εκλάβετε ως αυτό που πραγματικά είναι: ένας παράγοντας που σας θέτει σε κίνδυνο να εμφανίσετε καρκίνο και άλλες ασθένειες.
Αγαπητοί συμπολίτες,
σταματήστε να χρησιμοποιείτε τα τζάκια σας, για το δικό σας και για το καλό των άλλων. Για την προστασία της υγείας σας, την προστασία των ευαίσθητων ομάδων του πληθυσμού (π.χ. καρκινοπαθείς, άνθρωποι με χρόνια αναπνευστική ανεπάρκεια, έγκυες, βρέφη, παιδιά και ηλικιωμένοι) αλλά και όλων των συμπολιτών σας.
Όσο για την οικονομία, είναι γνωστό ότι αφενός συχνά με το τζάκι δεν επιτυγχάνεται τη θέρμανση του σπιτιού σας (σε σχέση με το καλοριφέρ), η αγορά των ξύλων δεν είναι τόσο πολύ φτηνή, αλλά και τα έξοδα από την επιδείνωση της υγεία σας, θα υπερκεράσουν κάποια στιγμή κατά πολύ τη γλίσχρη οικονομία που επιτυγχάνεται από την καύση ξύλων.
Ας μην αφήσουμε την οικονομική κρίση και τις λανθασμένες εντυπώσεις να μας βλάπτουν.
Ας μη γίνετε εσείς αιτία κακού για τον εαυτό σας και για τους άλλους».
Η επιστολή δεν απευθύνεται μόνο στον κόσμο, αλλά και στο κράτος, το οποίο καλεί να πάρει μέτρα ενάντια στα τζάκια (να σημειωθεί ότι μιλάμε για τα τζάκια με την κυριολεκτική έννοια, όχι τα πελούσια σόγια):
«Η προστασία της υγείας αποτελεί πρωτεύον καθήκον του. Εσείς ως δημοκρατικά εκλεγμένοι οφείλετε άμεσα να λάβετε τα κατάλληλα μέτρα ώστε να σταματήσει η αλόγιστη ρύπανση του ατμοσφαιρικού αέρα από την καύση τζακιών στις πόλεις του κέντρου ή της περιφέρειας
Επειδή δε σε εσάς έχει εκχωρηθεί το δικαίωμα να λαμβάνετε «καταναγκαστικά μέτρα», αφού αρχικά ενημερώσετε τον πληθυσμό για τους κινδύνους της ρύπανσης από την καύση ξύλων, παρακαλείστε να προχωρήστε σε:
● νομοθετική απαγόρευση της καύσης ξύλων σε αστικά κέντρα και προνοήστε για τους ελέγχους και τις αναλογούσες ποινές στους παραβάτες.
● απαγόρευση από την πολεοδομία έγκρισης για ανέγερση κατοικιών στο ευρύτερο λεκανοπέδιο της Αττικής (και σε άλλες πόλεις) όταν σ’ αυτά προβλέπεται η κατασκευή τζακιών.
● παροχή κατάλληλων οικονομικών κινήτρων ώστε να μπορούν τα νοικοκυριά να απαλλαγούν από τα τζάκια και να κάνουν χρήση φυσικού αερίου ή καλής ποιότητας πετρελαίου ή ηλεκτρικών συσκευών. Η επένδυση σε μία τέτοια πρακτική αποτελεί ένα επίδομα υγείας που το χρωστάτε στους κατοίκους των πόλεων και που οφείλετε εκ της θέσης και αποστολής σας να εκπληρώσετε. Και σε οικονομικούς όρους είναι μία επένδυση σήμερα που θα αποφέρει άμεσα και απώτερα ευνοϊκά αποτελέσματα στην εθνική οικονομία.»
Εδώ είναι και το πιο hot σημείο της επιστολής. Σύμφωνα με την Αντικαρκινική Εταιρεία, αν απαγορεύτηκε για λόγους υγεία το τσιγάρο, τότε μια χαρά μπορεί να απαγορευτεί και το τζάκι. Δεν ξέρουμε αν θα χρειαστεί κι εδώ γραμμή 1142 για τζάκια (με όλα τα σχετικά memes), αλλά η ιδέα έχει ήδη πέσει στο τραπέζι:
«Να τονιστεί ότι αν κάποιος θέλει να καίει ξύλα στο τζάκι του, δεν είναι δικαίωμα του να το κάνει, γιατί με την πράξη του αυτή, όπως έχουν δείξει οι μελέτες, θέτει σε κίνδυνο και όσους κατοικούν σε γειτονικά σπίτια και ακόμα μακρύτερα. Αν η απαγόρευση του καπνίσματος ορθώς προωθήθηκε για να προστατεύσει τους πολίτες από το παθητικό κάπνισμα, γεννάται η απορία -που θα μετατραπεί σε αγανάκτηση- πώς η Πολιτεία αδιαφορεί γι’ αυτήν την μεγαλύτερη σε ένταση και έκταση παθητική έκθεση τόσων πολλών πολιτών στους ρύπους από την καύση ξύλων.»
Το σίγουρο είναι ότι θα βρουν μπροστά τους τον ΥΠΟ:
