Η κινηματογραφική ανασκόπηση του 2022 φτάνει στο τέλος της, φίλες και φίλοι, και όπως πάντα λίγο πριν το χιτσκοκικό γκρανγκινιολικό φινάλε των καλύτερων ταινιών κάνουμε μια στάση στη μικρή οθόνη. Ούτως ή άλλως, το σχήμα λόγου της “μικρής” και της “μεγάλης” οθόνης δυσκολεύεται να ανταποκριθεί πλέον σε οτιδήποτε άλλο πέρα από το φυσικό μέγεθος της προβολής/αναπαραγωγής. Από πλευράς παραγωγής, έκτασης, δύναμης και επιρροής ως πολιτισμική βιομηχανία πλέον οι γραμμές γίνονται όλο και πιο δυσδιάκριτες. Και μ’ αυτό δεν εννοούμε μόνο ότι ο κόσμος βλέπει περισσότερη τηλεόραση απ’ ό,τι σινεμά, πράγμα σχεδόν αυταπόδεικτο, αλλά και ότι μάλλον δεν αντιλαμβάνεται την διαφορά τους με τον ίδιο στατικό, άκαμπτο και κάθετο τρόπο που συνέβαινε παλιά. Κι αν κοιτάξουμε πίσω στα μεγάλα παγκόσμια πολιτισμικά events που μοιράστηκε (τουλάχιστον ψηφιακά) ο πλανήτης 2022, θα δούμε ότι αυτά αφορούν περισσότερο μείζονες σειρές παρά χολιγουντιανά blockbusters. Αυτή είναι, κατά τα φαινόμενα, η νέα κατάσταση των πραγμάτων.
Για την ακρίβεια, φαίνεται να γίνεται κοινός τόπος πως το επόμενο βήμα στην “κινηματογραφικοποίηση” της τηλεόρασης μετά την υιοθέτηση μιας πιο cinematic γλώσσας και πιο prestigious παραγωγής ήταν η “blockbusterοποίηση” των σειρών. Η παραγωγική ικανότητα (το μπάτζετ) και το συμβολικό κεφάλαιο (το χάηπ) των τηλεοπτικών παραγωγών έχει ανέβει τόσο πολύ που, πράγματα, φετινές σειρές σαν το The Rings of Power, το House of the Dragon και το Stranger Things άφησαν πίσω σε απήχηση και επιρροή τα περισσότερα (αν όχι όλα) μεγάλα χολιγουντιανά φιλμ. Μιλώντας ειδικά για τις δύο πρώτες σειρές, παρότι προσωπικά δεν ενθουσιάστηκα με καμία και ο διάλογος γύρω τους ήταν αρκετά τοξικός, υπήρχε κάτι το πολύ ενθουσιώδες στην επαναφορά του αυτονόητου εβδομαδιάιου τηλεοπτικού ραντεβού όπου όλο το ίντερνετ συντονίζεται έτσι ώστε να σχολιάσει, να συζητήσει, να κράξει κλπ. Το είδαμε και στην εγχώρια τηλεόραση με το εβδομαδιαίο ραντεβού του Maestro (αρκετά καλό για τα ελληνικά δεδομένα σύμφωνα με φήμες, εγώ δεν έχω δει ακόμα), το οποίο με τη σειρά του έδειξε την τεράστια μεταδοτικότητα αυτό το είδος ψηφιακής πολιτισμικής ανταλλαγής που συμπυκνώνει βδομάδα-βδομάδα την ενέργεια και την διάθεση των θεατών να μοιραστούν αυτό που είδανε.
Προσωπικά μιλώντας, είδα λιγότερη τηλεόραση από προηγούμενες χρονιές. Νιώθω ότι έχω πάθει ένα μικρό τηλεοπτικό burnout κι έναν σχετικό υπερ-κορεσμό, οπότε προσπάθησα να είμαι πιο επιλεκτικός στο τι βλέπω και τι όχι. Η πιο μεγάλη μου φετινή έλλειψη είναι ότι δεν είδα *ακόμα* τον τελευταίο κύκλο Better Call Saul, κι αυτό εξηγεί την απουσία του από την λίστα παρακάτω. Η λογική λέει, με βάση τα όσα διαβάζω, πως θα ήταν αρκετά ψηλά, αλλά δεν θα μάθουμε ποτέ αν δεν βρω χρόνο να το δω. Ελπίζω μέσα στις γιορτές. Κατά τ’ άλλα, υπήρχαν σειρές που τις είδα ευχάριστα αλλά δεν μοιράζομαι τον ενθουσιασμό, όπως το Severance και το The Sandman, ενώ σε κάποιες άλλες έμεινα πιστός στο ετήσιο ραντεβού μαζί τους αλλά δεν βρήκα στις νέες σεζόν κάτι τόσο ιδιαίτερο ώστε να τις συμπεριλάβω στις καλύτερες της χρονιάς. Τέτοιες περιπτώσεις είναι το Euphoria, το Mythic Quest και το What We Do in the Shadows. Ενδιαφέρον είχε ακόμα το Guillermo del Toro’s Cabinet of Curiosities, παρότι μοιραία άνισο ως ανθολογία. Επίσης, για να κλείσω τα honorable mentions, θα ήταν κρίμα να σας ξεφύγουν σειρές που έχουν περάσει κάπως απαρατήτηρες στο εγχώριο κοινό, όπως τα animated Primal και Pantheon, το meta sitcom Kevin Can F**k Himself, το κορεάτικο οικογενειακό δράμα Pachinko και το sci-fi thriller Connect του μερακλή Takashi Miike.
Χωρίς πολλά-πολλά, λοιπόν, προχωράμε στη λίστα με τις κατ’ εμέ 10 καλύτερες σειρές του 2022. Απολαύστε ψύχραιμα και υπεύθυνα, όπως πάντα.
Κάθε χρονιά έχει ένα κλασικό, φλεγματικό, σαρδόνιο, γλυκόπικρο βρετανικό διαμαντάκι – και το 2022 είχε το This Is Going to Hurt του Adam Kay, βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο του για τις εμπειρίες του ως γιατρός στο δημόσιο σύστημα υγείας της Μεγάλης Βρετανίας. Φουλ εθιστικό, σε στιγμές συγκινητικότατο, στημένο πάνω σε έναν υπερ-χαρισματικό Ben Whishaw.
Επιτέλους, μια σειρά Star Wars που αποκαθιστά κάπως την πίστη μας στο franchise. Μετά τα underwhelming The Book of Boba Fett και Obi-Wan Kenobi, η Disney ακολουθεί την συνταγή του space western The Mandalorian και βουτάει σε ένα συγκεκριμένο genre – εδώ το πολιτικό/κατασκοπικό thriller. Καθόλου τυχαία, επικεφαλής της σειράς είναι ο Tony Gilroy, όχι μόνο σεναριογράφος του υπερ-τίμιου Rogue One αλλά και έμπειρος στο είδος με το Michael Clayton και το Bourne franchise.
Μάλλον η πιο wholesome σειρά του 2022, αφού το πειρατικό bromantic comedy Our Flag Means Death ήταν ένα από τα πιο απολαυστικά πράγματα που είδα όλη την χρονιά. Όχι πως ήταν τρομερά αστείο ή απίστευτα πρωτότυπο, αλλά τσούλαγε νεράκι. Απλά ήθελες να βλέπεις αυτούς τους ανθρώπους συνέχεια στην οθόνη σου. Κατά μία έννοια, αυτό δεν είναι τηλεόραση;
Είμαστε απλοί άνθρωπο. Βλέπουμε ότι ο David Simon βγάζει νέα τηλεοπτική σειρά (μαζί με τον George Pelecanos, βετεράνο των The Wire και Treme), της κρατάμε κατευθείαν μια θέση στο top-10 της χρονιάς μας. Ως επιστροφή στην Βαλτιμόρη και τις γνώριμες φάτσες του The Wire, το We Own This City είναι ίσως κάπως αδύναμο, αλλά αν το δεις αυτοτελώς ως σειρά τότε ο Simon επιβεβαιώνει ξανά πως είναι ένας από τους κορυφαίους δημιουργούς στην ιστορία της αμερικάνικης τηλεόρασης.
Δεν το περίμενα, αλλά ήταν το πιο αστείο πράγμα του 2022 για μένα. O James Gunn χτύπησε φλέβα με το The Suicide Squad, και στο Peacemaker τα πήγε ακόμα καλύτερα αν με ρωτάτε. Ακραία fun, βλέπεται νεράκι, και έχω βάλει τα λεφτά μου στον John Cena ότι έχει κάτι από τα υπερ-άνθρωπα κωμικά sensibilities ενός Arnold Schwarzenegger και θα κάνει μεγάλα πράγματα στο μέλλον. Επίσης, το intro. Το intro.
Κωμική ιδιοφυΐα; Πρωτοπόρος της σύγχρονης τηλεόρασης; Ένας Σατανάς που εκμεταλλεύεται ανυποψίαστους ανθρώπους ως πρώτη ύλη για το ηθικά γκρίζο έργο του; Σε κάθε περίπτωση, ο Nathan Fielder έχει πάει το cringe comedy και το τηλεοπτικό ψευδοντυμαντέρ σε άλλο επίπεδο. Σίγουρα δεν έχει το σοκ που είχε το Nathan for You, αλλά το The Rehearsal είναι κάτι που όμοιό του δεν υπήρξε σε όλο το 2022.
Έτσι όπως τα έφερε η ζωή για τον Lars von Trier, με τον ίδιο να ανακοινώσει πως πάσχει από τη νόσο του Πάρκινσον φέτος το καλοκαίρι, δεν αποκλείεται η μίνι σειρά The Kingdom: Exodus να αποτελεί την τελευταία του δουλειά πίσω από την κάμερα. Σε κάθε περίπτωση, τα 5 επεισόδια του πειραγμένου sequel της τηλεοπτικής σειράς του από τα 90s είναι μια υπενθύμιση του παντελώς ιδιαίτερου ύφους του σκηνοθέτη. Παρά τις ενστάσεις μας για το έργο του και τον ίδιο, ελάχιστοι άλλοι δοκίμασαν με τέτοιο τρόπο τα όρια του μέσου.
Η έκπληξη της χρονιάς. Και μάλλον η πιο εθιστική σειρά του 2022. Το The Bear έμοιαζε να έσκασε μύτη από το πουθενά το καλοκαίρι, αλλά ήδη από το πρώτο επεισόδιο ήταν σα να ήξερες από πάντα του χαρακτήρες και το περιβάλλον της σειράς. Προσωπικά μιλώντας, ήταν το πιο απολαυστικό binge-watching που έκανα όλη τη χρονιά. Πραγματικά, το είδα μονορούφι. Ίσως ενδίδει υπερβολικά πρόθυμα σε κάποιες αφηγηματικές ευκολίες και τηλεοπτικά στερεότυπα, αλλά δε μπορείς να αντισταθείς με τίποτα. Επίσης, μουσικάρες.
Πέρσι, το The White Lotus ήταν ένα τηλεοπτικό διαμαντάκι που περίμενε υπομονετικά και διακριτικά να το ανακαλύψεις. Φέτος, με την δεύτερη σεζόν της, η σατιρική κωμική σειρά ανθολογίας του Mike White είναι αναπόσπαστο στοιχείο της ποιοτικής σύγχρονης τηλεόρασης. Καμία άλλη σειρά αυτήν την στιγμή δεν συνδυάζει με τέτοιο τρόπο την ψυχοσεξουαλική αλληλοδιαπλοκή εξουσίας και επιθυμίας, και κυρίως την δυσλειτουργία που προκύπτει από αυτήν.
Αυτό ήταν. Το Atlanta τελείωσε, φίλες και φίλοι. Το genius πολυ-εργαλείο Donald Glover, ή Childish Gambino αν προτιμάτε, αποχαιρέτισε την σειρά που αποτέλεσε ορόσημο για την αμερικάνικη τηλεόραση της τελευταίας πενταετίας, κι ειδικά για την πολυπεπίπεδη σύγχρονη μαύρη έκφραση. Το Atlanta υπήρξε πανέξυπνο και οξυδερκές ως εξερεύνηση της διαπλοκής φυλής και τάξης στις ΗΠΑ, απόκοσμο και αλλόκοτο ως αιθέρια σειρά κοινωνικού τρόμου, και αμήχανα ξεκαρδιστικό ως αφρο-σουρεαλιστική κωμωδία. Είπαμε κάποια πράγματα όταν τέλειωσε η δεύτερη σεζόν του το 2019, κι έκτοτε το Atlanta έκανε 4 χρόνια διάλειμμα, μέχρι να επιστρέψει με τους δύο καταληκτικούς κύκλους του μέσα στο 2022. Του χρωστάμε λοιπόν ένα συνολικό κείμενο αποτίμησης, αλλά προς το παρόν το ανακυρήσσουμε εύκολα καλύτερη σειρά της χρονιάς.
