Η αλήθεια είναι πως εδώ και δύο χρόνια που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ξεψαχνίζουμε μέσα απ’ αυτές εδώ τις ψηφιακές σελίδες τις μορφές που παίρνει η σύγχρονη pop κουλτούρα των τηλεοπτικών σειρών πολλές φορές έχουμε μιλήσει για την χρυσή εποχή της αμερικάνικης τηλεόρασης. Ναι, η χρυσή εποχή της αμερικάνικης τιβί είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται συχνά, αλλά το ίδιο το περιεχόμενό του δεν συζητιέται και τόοοσο πολύ με συγκεκριμένους όρους. Με λίγα λόγια, πολλές φορές περιορίζεται σε κάτι εντελώς περιγραφικό ή έχει απλώς μια χρήση περιοδολόγησης. Εμείς, από την άλλη, προτιμούμε να βλέπουμε αυτήν την τρέχουσα «χρυσή εποχή» σαν μια διαδικασία που δεν έχει ακριβώς αρχή και τέλος κι ούτε αποτελεί απλώς ένα θολό θετικό αξιολογικό πρόσημο. Με τον όρο αυτό, λοιπόν, εννοούμε πρωτίστως μια σειρά από μετασχηματισμούς στο πώς παράγονται και καταναλώνονται τα δημοφιλή τηλεοπτικά προϊόντα της εποχής μας, κοιτώντας κάθε φορά με συγκεκριμένο τρόπο το καθένα απ’ αυτά.
Μ’ αυτήν την έννοια, προσπαθήσαμε να δούμε την εξέλιξη της αμερικάνικης κωμωδίας μέσα από το Barry, την διαβρωτική λειτουργία του fan service μέσα από το Game of Thrones, την στροφή στην auteur τηλεόραση μέσα από το Atlanta ή το Fleabag, την τάση για διαδραστικότητα μέσα από το Black Mirror. Αντίστοιχα, επιχειρήσαμε άλλοτε να δούμε συγκεκριμένα το έργο επιδραστικών δημιουργών σαν του David Simon, να ψάξουμε τις απαρχές της προσέλκυσης σημαντικών δημιουργών στην τηλεόραση ή να προβληματιστούμε για ιδανικό φορμάτ που ταιριάζει στο μέσο. Από πολλές απόψεις, λοιπόν, η τηλεόραση των 10s είναι ένα πολύ διαφορετικό ζώο από την τηλεόραση των προηγούμενων δεκαετιών και μάλιστα με τρόπους πολύ εκκωφαντικούς: περισσότερα λεφτά, μεγαλύτερες παραγωγές, δημοφιλέστεροι ηθοποιοί, διασημότεροι σκηνοθέτες. Υπάρχουν, όμως, και διαφορές κάπως πιο ανεπαίσθητες με την πρώτη ματιά, αλλά σε κάθε περίπτωση ιδιαιτέρως ενδεικτικές της ανατίμησης της τηλεοπτικής δημιουργίας κατά την τελευταία δεκαετία. Μια από αυτές είναι, φυσικά, η μουσική.
Φυσικά, η τέχνη του film score στη μεγάλη οθόνη έχει μια γιγάντια ιστορία ως ένα από τα βασικά στοιχεία διαμόρφωσης της αισθητικής ταυτότητας και του συναισθηματικού χαρακτήρα μιας ταινίας, αλλά η αλήθεια είναι πως η επεξεργασμένη μουσική φροντίδα ήταν κάτι που εν πολλοίς έλειπε από την τηλεοπτική παραγωγή. Υπήρχαν εξαιρέσεις βέβαια, σαν την απίστευτη μουσική του Angelo Badalamenti για το Twin Peaks ή την εξαιρετική επιλογή τραγουδιών στο The Sopranos, αλλά δύσκολα θα έβρισκες πολλά soundtracks με πραγματική ταυτότητα και αυτοτέλεια στην μικρή οθόνη μέχρι να μπούμε στην τρέχουσα δεκαετία.
Τα τελευταία κάμποσα χρόνια, όμως, όχι απλά έχει βελτιωθεί τρομερά η μουσική επιμέλεια πολλών σειρών (ένδειξη φυσικά και της τεράστιας αύξησης στα τηλεοπτικά μπάτζετ), αλλά βλέπουμε επίσης όλο και περισσότερη/καλύτερη μουσική να συντίθεται συγκεκριμένα για το τηλεοπτικό περιβάλλον. Όχι μόνο για να συνοδεύσει εξωτερικά μια σκηνή ή να υποβάλλει μια συγκεκριμένη συναισθηματική διάθεση στον θεατή, αλλά και για να σταθεί ως αυτοτελές μουσικό έργο που συνδέεται με την αφήγηση σε ένα βαθύτερο επίπεδο πέρα από το συμπλήρωμα – επικοινωνώντας δηλαδή βαθύτερα με τα οπτικά και κειμενικά στοιχεία της σειράς.
Έτσι, μιας και τον τελευταίο μήνα έτυχε να δούμε δυο νέες σειρές με εκπληκτική μουσική (θα καταλάβετε στην πορεία ποιες εννοούμε), αποφασίσαμε να φτιάξουμε μια λίστα με τα 10 αγαπημένα μας soundtracks από την τηλεοπτική δεκαετία που ολοκληρώνεται σε λίγους μήνες. Απολαύστε, όπως πάντα, υπεύθυνα.
Αναφέραμε ήδη μια φορά τον David Simon, αλλά μια δεύτερη ποτέ δεν κάνει κακό. Φυσικά, η μουσική στο Treme είναι όχι απλά μια συνοδεία της αφήγησης αλλά ένας από τους θεματικούς και συναισθηματικούς πυλώνες της. Και βέβαια, ο ίδιος ο Simon συμβουλεύτηκε πολλούς ντόπιους μουσικούς της Νέας Ορλεάνης καθώς ετοίμαζε τη σειρά, κάμποσοι εκ των οποίων εμφανίζονται και στο soundtrack του Treme. Κι αν αναφέραμε έναν προς έναν τους συντελεστές αυτού του soundtrack, θα χρειαζόμασταν ένα ακόμα κείμενο για να χωρέσουν.
Αν ο δημιουργός μιας σειράς είναι ο Donald Glover (ή Childish Gambino αν προτιμάτε), τότε δεν προκαλεί απολύτως καμία εντύπωση το γεγονός πως η μουσική αυτής της σειράς είναι εξαιρετική. Κι αν σ’ αυτό προσθέσουμε το γεγονός πως το hip hop είναι η δουλειά του πρωταγωνιστικού χαρακτήρα κι η Atlanta είναι εδώ και χρόνια η σύγχρονη πρωτεύουσα του rap, τότε είναι απόλυτα φυσιολογικό να έχεις τέτοιο soundtrack. Και δε μιλάμε μόνο για τη μουσική του Glover ή τις φοβερές επιλογές τραγουδιών που ανοίγουν και κλείνουν τα επεισόδια, αλλά και για το original score που έχουν γράψει guest συνθέτες σαν τους λατρεμένους Flying Lotus και Thundercat.
Όπως και στην παραπάνω περίπτωση, εδώ έχουμε την Issa Rae να γράφει και να πρωταγωνιστεί σε μια σειρά που έχει στον πυρήνα της τη μουσική – με την ίδια να ραπάρει υπέροχα κατά τη διάρκεια των πρώτων τριών κύκλων του Insecure. Αντλώντας τα καλύτερα στοιχεία από το σύγχρονο μείγμα hip hop, r’n’b και soul, η Issa Rae διάλεξε τον Raphael Saadiq ως παραγωγό της πρωτότυπης μουσικής και την Solange Knowles (αδερφή της Beyonce και φοβερή μουσικός η ίδια) ως μουσικό σύμβουλο κι έτσι μετέτρεψε το Insecure σε γαμημένο βάλσαμο για τα αυτιά.
Έχετε καταλάβει ότι γενικά θα μιλήσουμε πολύ για hip hop, έτσι; Το Luke Cage είχε κάποια προβλήματα σαν σειρά, είναι η αλήθεια, αλλά ειδικά η πρώτη σεζόν του είχε ένα από τα καλύτερα soundtrack που έχουμε ακούσει ποτέ στην τηλεόραση. Βασικά, αυτό ακριβώς περιμέναμε ήδη πριν το δούμε ή/και ακούσουμε, μιας κι από νωρίς είχε μαθευτεί πως την μουσική θα έφτιαχνε ο εξαιρετικός παραγωγός Adrian Younge μαζί με τον Ali Shaheed Muhammad των θρυλικών A Tribe Called Quest.
Ναι, προφανώς το Stranger Things έφερε μαζί του ένα τρομερά κολλητικό opening theme και μια ακαταμάχητη επιλογή από 80s ύμνους, αλλά μαζί μ’ αυτά έφερε κι ένα πανέμορφο soundtrack από τους Kyle Dixon και Michael Stein της synthwave μπάντας Survive. Κι η αλήθεια είναι ότι, αν είναι να φτιάξεις ένα retro synth soundtrack, τότε το καλύτερο που μπορείς να κάνεις είναι να το φτιάξεις με το στυλ των Tangerine Dream, των Goblin, του Vangelis, του John Carpenter και του Giorgio Moroder.
Είχε για βασικό παραγωγό τον Nas. Είχε για σκηνοθέτη τον πάντα πλουσιοπάροχο οπτικοακουστικά Baz Luhrmann. Είχε για συμβούλους ιστορικές μορφές από την γέννηση του hip hop, όπως οι Grandmaster Flash, Kurtis Blow και DJ Kool Herc. Το The Get Down είχε μουσικάρες κι είναι μια από τις πιο αδικοχαμένες σειρές της τελευταίας δεκαετίας.
Θα τα πούμε σίγουρα πολύ πιο αναλυτικά αυτές τις μέρες για το Dark, μιας κι ο δεύτερος κύκλος του κυκλοφόρησε πρόσφατα από το Netflix, αλλά προς το παρόν επιτρέψτε μας να πούμε πως η σειρά έχει στο ρόστερ της έναν από τους σπουδαιότερους μουσικούς της εποχής του, τον μόνιμα πνιγηρό experimental/electronic καλλιτέχνη που κυκλοφορεί ανάμεσα στους θνητούς με το όνομα Ben Frost. Επίσης, μην ξεχνάτε πως στους τίτλους αρχής βρίσκουμε την Soap&Skin που όλως τυχαίως εμφανίστηκε αυτές τις μέρες στην Αθήνα.
Σε κανέναν δεν θα έπρεπε να προκαλεί οποιουδήποτε είδους εντύπωση το γεγονός ότι μια δουλειά του Spike Lee έχει καταπληκτική μουσική, αλλά συγκεκριμένα η τηλεοπτική επανερμηνεία του She’s Gotta Have It (του κινηματογραφικού του ντεμπούτου δηλαδή), πέρα από το ότι περιλαμβάνει μια σειρά εκπληκτικών τραγουδιών από Frank Ocean μέχρι Erykah Badu, έχει επίσης κι ένα μέρος της μουσικής του τζαζίστα Bill Lee, πατέρα του Spike και συνθέτη των soundtracks στις πρώτες τέσσερις ταινίες του σκηνοθέτη.
Ε, εντάξει, τι να πούμε τώρα; Μπορεί να είχαμε κάποια προβλήματα με την κατεύθυνση της αναβίωσης του Twin Peaks, αλλά συνολικά δε μπορεί να αρνηθεί κανένας ότι το 18ωρο έπος του David Lynch είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά πράγματα που έχουν γίνει ποτέ στην αμερικάνικη τηλεόραση. Και, φυσικά, η μουσική είχε ξανά Angelo Badalamenti, είχε Johnny Jewel της εκπληκτικής Italians Do It Better, είχε έναν ανατριχιαστικό Krzysztof Penderecki κι είχε μια σειρά από live εμφανίσεις στο Roadhouse που κυμαίνονταν από το μέτριο έως το εξαιρετικό.
Είναι η πιο απροσδόκητη και συναρπαστική τηλεοπτική επιτυχία του 2019 – και με διαφορά μάλιστα. Είναι, επίσης, μια σειρά που μας δημιούργησε μια σειρά από όχι-και-τόσο-ευχάριστους προβληματισμούς για την μυθοπλασία και την ιστορία για μαζικό ακροατήριο. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η μουσική του Chernobyl ήταν απίστευτη. Κι όσοι από εμάς είχαμε τη χαρά να δούμε πίσω στο 2011 την Ισλανδή Hildur Guðnadóttir ζωντανά στην Αθήνα δύο φορές μέσα σε ένα μήνα (μία στο Borderline Festival και μία support στους Swans) γνωρίζαμε πολύ καλά ότι πρόκειται για μια από τις καλύτερες κινηματογραφικές (κι όχι μόνο) συνθέτριες της γενιάς της.
