Αν τυχόν κουραστήκατε να ακούτε για το Joker, αγαπητές φίλες και αγαπητοί φίλοι, τότε δυστυχώς έχουμε δυσάρεστα νέα. Ναι, το ζάλισμα μπαλών θα συνεχιστεί για πολύ ακόμα, αφού όσο περνάνε οι μέρες το hype και τα κέρδη της ταινίας ανεβαίνουν ασταμάτητα.

Στις ΗΠΑ, ας πούμε, η ταινία μάζεψε 96,2 εκ. δολάρια κι έφτασε εύκολα στο νο. 1 του box-office, κάνοντας παράλληλα και ρεκόρ οκτωβριάτικου ανοίγματος στην ιστορία του αμερικάνικου σινεμά. Αυτό μπορεί να μην είναι και κανένα τεράστιο νούμερο για superhero ταινία, αλλά είναι πολύ μεγάλο νούμερο για μια R-rated ταινία σαν το Joker. Συγκεκριμένα, πρόκειται για το 4ο μεγαλύτερο R-rated άνοιγμα ever, μετά τα Deadpool, Deadpool 2 και It.

Στην Ελλάδα πάντως το Joker τα πήγε απίστευτα καλά, προσελκύοντας 158.243 θεατές στις αίθουσες μέσα σε 5 μέρες, νούμερο τρομερά εντυπωσιακό που μας προετοιμάζει για συνολικό αριθμό εισιτηρίων γύρω στο μισό εκατομμύριο (κι εκεί είναι που θα κοντραριστεί με το επίσης φετινό Endgame). Για την ιστορία πάντως είναι το δεύτερο καλύτερο άνοιγμα που έχει γίνει αυτήν την δεκαετία στην Ελλάδα, πίσω από τα 166.068 (!) εισιτήρια του Spectre το 2015.

Πέρα από την επιτυχία όμως, το Joker κουβαλάει μαζί του κι έναν τεράστιο ντόρο. Για την ακρίβεια, έχει περάσει πολύς καιρός από την τελευταία φορά που μια ταινία συζητήθηκε τόσο πολύ και προκάλεσε τόσα έντονα πάθη. Παρόλα αυτά, η μανούρα για το Joker δεν αφορά στενά την κινηματογραφική του ποιότητα. Αφορά το πώς σχετίζεται με την εποχή του – και συγκεκριμένα το πολιτικό και πολιτισμικό κλίμα των ΗΠΑ. Η πηγή αυτή της μανούρας είναι σε μεγάλο βαθμό η πιθανή σύνδεση της αφήγησης της ταινίας με τις δολοφονικές περιπτώσεις των mass shooters της Αμερικής, οι οποίοι όλο και συχνότερα έχουν το προφίλ των νεαρών λευκών μισογύνηδων ανδρών που ριζοσπαστικοποιούνται στις ιντερνετικές ακροδεξιές alt-right κοινότητες (κομμάτι των οποίων είναι κι η incel κοινότητα που έχει αποδειχτεί και πιο άμεσα εγκληματική τον τελευταίο καιρό).

Πολύς τέτοιος κόσμος έχει ανακηρύξει ήδη το Joker σε επίσημη ταινία του, διεξάγοντας έναν σκληρό πολιτισμικό πόλεμο, κυρίως με memes στο 4chan και το Reddit. Παρόλα αυτά, δεδομένων των mass shootings που έχουν συνδεθεί με την διαδικτυακή incel κοινότητα στις ΗΠΑ, εδώ και κάμποσες μέρες υπήρξε έντονος φόβος για εκρήξεις βίας με αφορμή την έξοδο του Joker στις αίθουσας, μιας και θεωρήθηκε ότι οι προαναφερθέντες νεαροί ενδέχεται να την δουν σαν role model και να αρχίσουν να σκοτώνουν κόσμο. Ανάμεσα στα υπόλοιπα, οι οικογένειες των θυμάτων που σκοτώθηκαν από πυροβολισμούς mass shooting το 2012 κατά την διάρκεια προβολής του The Dark Knight Rises στο Κολοράντο υπέγραψαν από κοινού μια ανοιχτή επιστολή αναφέρουν τις ανησυχίες τους για την ταινία.

Έχουμε μιλήσει αναλυτικότατα για το Joker βέβαια, οπότε θα πούμε το εξής. Μπορεί ο πανικός ηθικών αποχρώσεων για την άμεση επικινδυνότητα της ταινίας να έκανε γενικά κακό (όπως κάθε πανικός), αλλά αυτό δε σημαίνει ότι το Joker δεν έχει όντως πολιτικά προβλήματα. Γιατί έχει. Είναι μια συναρπαστική ταινία με πολιτικές αμφισημίες τις οποίες δεν διαχειρίζεται καθόλου καλά σε γενικές γραμμές, παρά τις αρετές που αναμφισβήτητα έχει σαν φιλμ. Με όλα αυτά κατά νου λοιπόν, πάμε να δούμε βήμα-βήμα πώς εξελίχθηκε ο δημόσιος διάλογος για το Joker εστιάζοντας κυρίως στις τοποθετήσεις των δημιουργών, των συντελεστών, του στούντιο κι άλλων χολιγουντιανών προσωπικοτήτων.

Μετά το πρώτο trailer που κυκλοφόρησε τον Απρίλιο, έγινε σαφές ότι το Joker θα εστιάζει τα μάλα στην προσπάθεια του πρωταγωνιστή να γίνει stand-up κωμικός και την απόρριψή του από την κοινωνία εν γένει. Όπως καταλαβαίνετε, οι ίδιοι οι κωμικοί ήταν οι πρώτοι που σχολίασαν την αφήγηση, κυρίως ειρωνικά φυσικά:

Oh great, so now I’m empathizing with the Joker

— Mindy Kaling (@mindykaling) April 3, 2019

Just watched The Joker trailer. I hate origin stories but "Mediocre man wants to be funny" is the realest villain explanation I've heard yet.

— Louis Virtel (@louisvirtel) April 3, 2019

The new Joker just looks like the backstory for every comedian whose entire act is complaining about political correctness.

— ryan schutt (@ryschutt) April 3, 2019

Μετά την πρεμιέρα της ταινίας στη Βενετία και το Χρυσό Λιοντάρι που κέρδισε εκεί, το πράγμα άρχισε να ξεφεύγει. Κι όσο ο καιρός πλησίαζε προς την κυκλοφορία της ταινίας την περασμένη βδομάδα (όπου δεν είχε δημοσιογράφους αλλά μπάτσους), η αναμονή είχε αρχίσει να βαράει κόκκινο. Σε τέτοιο βαθμό που ακόμα κι άλλοι ηθοποιοί-υπερήρωες σαν τον Henry Cavill έβγαιναν δημόσια και δήλωναν την ανυπομονησία τους για την ταινία σε comments:

henry cavill is looking forward to the joker 👀 pic.twitter.com/UqLvugmZeo

— bri #1 Z stan 🎃 (@jxsticeleagues) August 31, 2019

Το πράγμα βέβαια άρχισε να γίνεται πιο πολεμικό, όταν ο σκηνοθέτης της ταινίας Todd Phillips έκανε δηλώσεις λίγες μέρες πριν την πρεμιέρα του Joker και σε μια ένδειξη δυνατής πολιτικής αγαρμποσύνης κατηγόρησε «την άκρα αριστερά» για το κλίμα που έχει δημιουργηθεί γύρω από την ταινία του. Εκτός αυτού, ο σκηνοθέτης των Hangover (και του Road Trip και του Old School, αλλά κι ενός ανίερου ντοκιμαντέρ για τον GG Allin) κατηγόρησε την πολιτική ορθότητα και την woke κουλτούρα για τον «θάνατο» της κωμωδίας. Και πέρα από την γενική κατακραυγή στα ίντερνετς, ο συνάλδεφός του, Taika Waititi (του What We Do in the Shadows και του Thor: Ragnarok), διαφώνησε εξαιρετικά λιτά μαζί του:

Lol he funny. https://t.co/bvTVCutqEJ

— Taika Waititi (@TaikaWaititi) October 2, 2019

Πιο αναλυτικός βέβαια ήταν ο stand-up κωμικός Marc Maron, ο οποίος παίζει κιόλας στο Joker κι αυτές τις μέρες μίλησε στο podcast του φουλ εκτενώς για το ζήτημα που έθεσε ο Phillips. Για την ακρίβεια, τα είπε πάρα πολύ καλά και παραθέτουμε στο πρωτότυπο:

“There’s plenty of people being funny right now. Not only being funny but being really fucking funny. There are still lines to be rode. If you like to ride a line, you can still ride a line. If you want to take chances, you can still take chances. Really, the only thing that’s off the table, culturally, at this juncture –and not even entirely– is shamelessly punching down for the sheer joy of hurting people. For the sheer excitement and laughter that some people get from causing people pain, from making people uncomfortable, from making people feel excluded. Y’know, that excitement.”

“As I’ve said before, it’s no excuse. If you’re too intimidated to try to do comedy that is deep or provocative, or even a little controversial, without hurting people, then you’re not good at what you do. Or maybe you’re just insensitive.”

“Bottom line is no one is saying you can’t say things or do things. It’s just that it’s going to be received a certain way by certain people and you’re gonna have to shoulder that. And if you’re isolated or marginalized or pushed into a corner because of your point of view or what you have to say, yet you still have a crew of people that enjoy it, there you go! Those are your people. Enjoy your people.”

Υπήρξαν βέβαια κι άλλοι επαγγελματίες κωμικοί που ήταν πιο υποστηρικτικοί προς την ταινία, αλλά και πολύ πιο λιτοί στην διατύπωσή τους:

The Joker incredible wow masterpiece.

— Chris Rock (@chrisrock) October 6, 2019

Κι ενώ στην πολύ, πολύ εκτενή του συνέντευξη με το Vanity Fair (στην ίδια που μας έδωσε τα παραπάνω σχόλια του Phillips) ο Joaquin Phoenix μάλλον αποφεύγει να μιλήσει συγκεκριμένα και με σαφήνεια πάνω στο πώς ερμηνεύει την ταινία, o ντοκιμαντερίστας Michael Moore τοποθετήθηκε δημόσια υπερασπιζόμενος το Joker από την σκοπιά της ανάγκης για μεγαλύτερη φροντίδα πάνω σε ζητήματα ψυχικής υγείας (κάτι για το οποίο έχει μιλήσει επίσης ο προαναφερθείς Maron). Να τι είπε ο Moore:

View this post on Instagram

On Wednesday night I attended the New York Film Festival and witnessed a cinematic masterpiece, the film that last month won the top prize as the Best Film of the Venice International Film Festival. It’s called “Joker” — and all we Americans have heard about this movie is that we should fear it and stay away from it. We’ve been told it’s violent and sick and morally corrupt. We’ve been told that police will be at every screening this weekend in case of “trouble.” Our country is in deep despair, our constitution is in shreds, a rogue maniac from Queens has access to the nuclear codes — but for some reason, it’s a movie we should be afraid of. I would suggest the opposite: The greater danger to society may be if you DON’T go see this movie. Because the story it tells and the issues it raises are so profound, so necessary, that if you look away from the genius of this work of art, you will miss the gift of the mirror it is offering us. Yes, there’s a disturbed clown in that mirror, but he’s not alone — we’re standing right there beside him. “Joker” is no comic book movie. The film is set somewhere in 1970s Gotham/New York City, the headquarters of all evil: the rich who rule us, the banks and corporations whom we serve, the media which feeds us a daily diet “news” they think we should absorb. But this movie is not about Trump. It’s about the America that gave us Trump — the America which feels no need to help the outcast, the destitute. The America where the filthy rich just get richer and filthier. Thank you Joaquin Phoenix, Todd Phillips, Warner Bros. and all who made this important movie for this important time. I loved this film’s multiple homages to Taxi Driver, Network, The French Connection, Dog Day Afternoon. How long has it been since we’ve seen a movie aspire to the level of Stanley Kubrick? Go see this film. Take your teens. Take your resolve.

A post shared by Michael Moore (@michaelfmoore) on Oct 5, 2019 at 8:42pm PDT

Όπως καταλαβαίνετε, δεν είστε μόνο εσείς κι οι φίλοι σας στο Facebook που τσακώνεστε για το Joker. Το ίδιο κάνει και το Hollywood. Και θα συνεχίσετε να το κάνετε αμφότεροι, γιατί αυτή η ταινία δεν πρόκειται να φύγει σύντομα από την επικαιρότητα. Οπότε εδώ θα ‘μαστε και θα τα ξαναπούμε.