Το σινεμά, αγαπητοί φίλοι κι αγαπητές φίλες, είναι μια τέχνη – κι η τέχνη δεν δουλεύει ποτέ από μόνη της. Έχει εργασία για να φτιαχτεί, ζωντανή εργασία πραγματικών ανθρώπων. Η τέχνη δεν φτιάχνεται με αέρα, δεν είναι άυλη, έτσι δεν είναι; Αφού, λοιπόν, δουλεύουν πραγματικοί άνθρωποι, το ερώτημα τότε είναι πώς δουλεύουν, σε τι συνθήκες, με τι είδους μισθούς και με τι είδους δημιουργική ελευθερία. Για να είμαστε πιο ακριβείς, βέβαια, το σινεμά δεν είναι μόνο μια τέχνη αλλά και μια βιομηχανία – και σαν βιομηχανία έχει και χειρώνακτες εργάτες, κάποιοι εκ των οποίων βρίσκοταν στις χαμηλότερες βαθμίδες της – από το πιο αρχικό στάδιο της παραγωγής μέχρι το πιο ύστατο στάδιο της κατανάλωσης.

Ανάμεσα στους κινηματογραφικούς εργάτες, οι πιο αόρατοι είναι συχνά κατά έναν ειρωνικό τρόπο εκείνοι που φαίνονται περισσότερο όταν πας να δεις μια ταινία: οι εργαζόμενοι των κινηματογραφικών αιθουσών. Εδώ που βρισκόμαστε τώρα, λοιπόν, στο Φεστιβάλ Βερολίνου, έτυχε να πετύχουμε έναν εργατικό αγώνα αυτών ακριβώς των ανθρώπων. Την Παρασκευή και το Σάββατο, οι εργαζόμενοι των αλυσίδων κινηματογραφικών αιθουσών CinemaxX και CineStar συγκεντρώθηκαν κατά δεκάδες μπροστά από το κόκκινο χαλί της Berlinale προκειμένου να διαμαρτυρηθούν για τους μισθούς και τις συνθήκες εργασίας στους εργασιακούς τους χώρους.

Σύμφωνα με το έντυπο υλικό που μοίρασαν οι ίδιοι στους περαστικούς, κυρίως θεατές και δημοσιογράφους, αγωνίζονται για την αύξηση του κατώτατου μισθού στον κλάδο τους, ο οποίος βρίσκεται στα 1,600 ευρώ (μεικτά) τον μήνα, με την γερμανική κυβέρνηση να προσδιορίζει μακροπρόθεσμα το όριο της φτώχειας στα 2,150 ευρώ. Παράλληλα, η εργασία σ’ αυτές τις δύο τεράστιες αλυσίδες αιθουσών βγαίνει κατά το 90% με συμβάσεις μερικής απασχόλησης, καταδικάζοντας τους εργαζόμενους στο να αναζητούν και δεύτερη δουλειά προκειμένου να τα βγάλουν πέρα. Μέχρι στιγμής, οι εργαζόμενοι των δύο αλυσίδων (οι οποίες, σημειωτέον, ετοιμάζονται να συγχωνευθούν) που εκπροσωπούνται από το συνδικάτο ver.di έχουν προχωρήσει σε απεργία σε διάφορες πόλεις της Γερμανίας, με τους εργοδότες να προσλαμβάνουν έκτακτο απεργοσπαστικό προσωπικό για να βγει η δουλειά.

Όλα αυτά, βέβαια, συνδέονται άμεσα με την ίδια την Berlinale, αφού η (γιγάντια) διοργάνωση του φεστιβάλ έχει μισθώσει τόσο το CinemaxX όσο και το CineStar για τις προβολές της. Κι ενώ η Berlinale κατά τ’ άλλα είθισται να πουλάει με το κιλό πολιτική μούρη για διάφορα ζητήματα, χτίζοντας το προφίλ ενός αφηρημένα ραντικάλ (sic) φεστιβάλ, μάλλον η ευαισθησία της εξαντλείται όταν φτάνει σε ζητήματα εργατικών δικαιωμάτων έξω από την ίδια της την πόρτα. Σύμφωνα με τους εργαζόμενους, οι οποίοι ζητάνε από το φεστιβάλ να πάρει σαφώς θέση ανάμεσα σ’ αυτούς και τους εργοδότες τους, η Berlinale εδώ και βδομάδες τηρεί μια βολική σιγή ιχθύος, τασσόμενη εμμέσως πλην σαφώς με την εργοδοσία και την απεργοσπασία. Μιλήσαμε, λοιπόν, με ένα από το μέλη του συνδικάτου που οργάνωσε τις διαμαρτυρέις στο φεστιβάλ, τον Niels (33 ετών, εργαζόμενο στην CineStar), και μπορείτε να διαβάσετε την σύντομη συζήτησή μας παρακάτω. Πριν απ’ αυτό, όμως, μια μικρή σημείωση…

Για να μην κοροϊδευόμαστε, οι εργαζόμενοι του κινηματογράφου είμαστε πολλοί και πολλές, από διάφορες θέσεις και πόστα που ξεφεύγουν από την στενή διαδικασία παραγωγής μιας ταινίας. Οι συντάκτες του κινηματογραφικού τύπου, από τους ρεπόρτερ μέχρι τους κριτικούς, είμαστε επίσης εργαζόμενοι κι έχουμε εξίσου την ευθύνη να τοποθετούμαστε για τα ζητήματα του πεδίου της εργασίας μας – στην Αθήνα, την Θεσσαλονίκη, το Βερολίνο και παντού. Όχι γιατί μας καλεί κανένα ανώτερο ηθικό ή ιδεολογικό καθήκον, αλλά γιατί μας αναγκάζουν καθημερινά οι συνθήκες. Μπορεί να αγαπάμε παράφορα το σινεμά, αλλά δεν κάνουμε το χόμπι μας. Υπάρχουν, ως γνωστόν, εργοδότες που μας ζητάνε να γράφουμε τυπικά ή ουσιαστικά χωρίς καν μισθό – και να λέμε κι ευχαριστώ από πάνω. Για να γυρίσει τούμπα αυτή η κατάσταση, θα πρέπει -για αρχή τουλάχιστον- να μιλάμε ανοιχτά για τις συνθήκες του κλάδου μας και να δείχνουμε την αλληλεγγύη μας σε όσους κι όσες αγωνίζονται…

Θα ήθελες για αρχή να μου πεις εν συντομία κάποια βασικά πράγματα για τους λόγους που κάνετε αυτόν τον αγώνα;

Χοντρικά, το πρόβλημα είναι ότι το κόστος ζωής συνεχώς ανεβαίνει κι ο μισθός μας δεν μπορεί να το καλύψει. Οπότε, αν βρίσκεσαι στον πάτο του βαρελιού, είναι πολύ δύσκολο να τα βγάλεις πέρα. Κατά βάση θέλουμε να δημοσιοποιήσουμε την κατάσταση και να δώσουμε στον εργοδότη μας να καταλάβει πώς έχουν τα πράγματα, ότι δηλαδή θα πρέπει να μας πληρώνει με μισθούς που να καλύπτουν τις ανάγκες μας.

Στην προκήρυξη που μοιράζετε γράφει πως μόλις το 10% των εργαζόμενων στις αίθουσες δουλεύει με πλήρη απασχόληση…

Ναι, αυτό είναι ένα από τα προβλήματα. Συνήθως προσλαμβάνουν έξτρα κόσμο στις περιόδους αιχμής, όπως τα Χριστούγεννα, αλλά αυτό το χρησιμοποιούν ως μόνιμη τακτική, προκειμένου να έχουν μόνο part-time εργαζόμενους. Το 2012 έγινε ένας αγώνας που είχε σαν αποτέλεσμα κάποιες συμβάσεις αορίστου χρόνου, αλλά ακόμα η κατάσταση δεν έχει αλλάξει για το μεγαλύτερο μέρος του κλάδου. Οι συμβάσεις ξεκινούνε από 20 ώρες το μήνα και κάποιες φορές φτάνουν έως και τις 55 ώρες το μήνα.

Ένα κομμάτι του κλάδου, λοιπόν, βρίσκεται σε απεργία.

Ναι. Αυτή εδώ η συγκέντρωση, βέβαια, αφορά πιο συνολικά τα ζητήματα της κινηματογραφικής βιομηχανίας. Υπάρχει απεργία στην αλυσίδα CinemaxX, την δεύτερη μεγαλύτερη αλυσίδα κινηματογράφων στη χώρα. Η συγκέντρωση όμως αφορά και την CineStar, με την οποία βρισκόμαστε σε διαπραγματεύσεις αυτή τη στιγμή. Κι υπάρχει επίσης και κόσμος εδώ από άλλους κινηματογράφους ή μικρότερες αλυσίδες.

Δεδομένου ότι κι οι δύο αλυσίδες συνεργάζονται με την Berlinale, υπήρξε κάποια κίνηση από την πλευρά του φεστιβάλ;

Το φεστιβάλ απευθύνθηκε στο συνδικάτο μας και ζήτησε να κρατήσουμε χαμηλό προφίλ κατά τις μέρες της διοργάνωσης. Ουσιαστικά είπαν ότι δεν έχουν πρόβλημα με τις απεργίες και τις συγκεντρώσεις, αλλά όχι τις μέρες του φεστιβάλ. Οπότε δεν είναι με την δική μας πλευρά, ακόμα τουλάχιστον.

Οι επιχειρήσεις αυτές πώς έχουν αντιδράσει μέχρι στιγμής στις διαπραγματεύσεις και τις κινητοποιήσεις;

Απ’ ό,τι άκουσα, ο επικεφαλής της CinemaxX σχεδόν αποχώρησε από τις διαπραγματεύσεις εξαιτίας του αιτήματος για αύξηση των μισθών. Κι επίσης έχουν προσλάβει απεργοσπάστες στις αίθουσες όπου υπάρχει απεργία.

Σας έχει ενοχλήσει η αστυνομία; Φαντάζομαι ότι στην Berlinale δεν αρέσει και πολύ αυτή η εικόνα…

Ισχύει αυτό, αλλά η Berlinale δεν είναι σαν έναν τραπεζικό οργανισμό ή μια πετρελαϊκή εταιρία ώστε να καλέσει την αστυνομία να μας καταστείλει. Αν συνέβαινε αυτό, η εικόνα τους θα δεχόταν πολύ μεγάλο πλήγμα στα media.

Έχει υπάρξει υποστήριξη από άλλα σωματεία ή άλλους κλάδους μέχρι στιγμής;

Ναι, τα σωματεία μας στηρίζουν, ειδικά αυτά του κλάδου μας. Μας έχουν βοηθήσει με διάφορους τρόπους στην οργάνωση του αγώνα, κι έχουν έρθει επίσης αρκετοί άνθρωποι εδώ να μας στηρίξουν.