Πριν δυο μέρες, στις 6 Μαρτίου δηλαδή, το The Big Lebowski έγινε 20 χρονών. Πρόκειται για την 20ή επέτειο μιας ταινίας που έχει λατρευτεί όσο λίγες, έχοντας αποκτήσει επάξια τον τίτλο ενός cult φαινομένου, αφού η λατρεία των οπαδών της για τον The Dude έχει οδηγήσει στη δημιουργία μιας ομώνυμης θρησκείας, στην διοργάνωση αμέτρητων φεστιβάλ και conventions που τιμούν το Big Lebowski, μάλλον στην αύξηση της ζήτησης για White Russian και σίγουρα σε πολλές, πάρα πολλές κλασμένες σπιτικές προβολές μεταξύ φίλων.

Η αλήθεια είναι ότι, είτε λατρεύετε την ταινία είτε όχι, οι αδερφοί Κοέν έφτιαξαν κάτι μοναδικό (και σίγουρα όχι για πρώτη ούτε για τελευταία φορά στην καριέρα τους). Έφτιαξαν δηλαδή ένα slacker ψυχεδελικό νεο-noir μεταμφιεσμένο σε μαύρη κωμωδία και εμποτισμένο με αμέτρητες αξιομνημόνευτες ατάκες, σκηνές και περσόνες – αλλά και με την αξέχαστη φωτογραφία του Roger Deakins. Παρ’ όλα αυτά, όταν κυκλοφόρησε η ταινία δεν ήταν και καμιά τρομερή εισπρακτική επιτυχία, ενώ πολύ μεγάλο μέρος των κριτικών κινηματογράφου την σνόμπαρε και την έκραξε (ακόμα και σήμερα το σκορ της στο Rotten Tomatoes είναι στο σχετικά χαμηλό ποσοστό του 81%).

Χτες, λοιπόν, το The Washington Post έκανε μια ενδιαφέρουσα κίνηση. Μάζεψε τις αρνητικές κριτικές της ταινίας από το 1998, βρήκε (κάποιους από) τους κριτικούς που την έθαψαν και τους έθεσε το ειλικρινές ερώτημα αν έχουν την ίδια γνώμη σήμερα για το The Big Lebowski. Προφανώς δεν υπονοούμε ότι χρειάζεται να αρέσουν σε όλους οι ίδιες ταινίες, αγαπητές φίλες και φίλοι, ούτε ότι είναι κακό να αλλάξεις γνώμη για μια ταινία που αρχικά δεν την πήρες με καλό μάτι (ίσα-ίσα, είναι μια χαρά). Αν μη τι άλλο, ενδέχεται ακόμα κι εμείς, ναι, να έχουμε πει τις κοτσάνες μας (!). Αυτό που λέμε όμως είναι ότι, ΟΚ, έχει πλάκα – παρόλο που το Big Lebowski έχει κι αυτό αναμφίβολα τα προβλήματα και τις αδυναμίες του, κάποιες εκ των οποίων δικαιολογημένα είχαν επισημανθεί από τότε.

Πηγαίνοντας πίσω στο 1998, ο Alex Ross (σήμερα εξαιρετικός μουσικοκριτικός στο New Yorker) είχε γράψει στο Slate πως “το πρόβλημα είναι στην πλοκή, αφού οι αδερφοί Κοέν αδυνατούν διαχρονικά να κρατήσουν ακέραια μια ιστορία για δύο ώρες”, προσθέτοντας ότι ο John Turturro σπαταλιέται ως Jesus Quintana. Ο Ross παραμένει ειλικρινής και άνετος βέβαια, λέγοντας πως πάντα φοβόταν ότι κάποιος θα ξεθάψει αυτήν την κριτική και προσθέτοντας πως ήταν σωστή η απόφασή του να περιοριστεί στην μουσικοκριτική.

Αντίστοιχα, ο David Denby (επίσης κριτικός στο New Yorker πλέον) είχε γράψει τότε στο New York Magazine ότι το The Big Lebowski είναι ένα “άγαρμπο θρίλερ με έναν θλιβερό ήρωα”, προσθέτοντας ότι η ταινία είναι ασυνάρτητη. Απαντώντας στην ερώτηση του Post, ο Denby παρέπεμψε σε ένα άρθρο του από το 2008 όπου δηλώνει πως τελικά η ταινία είχε αδικηθεί τότε από το box office και τις κριτικές – κι ότι η καλτ αφοσίωση προς αυτήν είναι απολύτως δικαιολογημένη.

Έπειτα έρχεται ο Kenneth Turan, κριτικός τότε και τώρα στους Los Angeles Times, ο οποίος είχε γράψει ότι οι Κοέν είναι σαν να κάνουν ταινίες μόνο για τον εαυτό τους, προσθέτοντας πως το Big Lebowski είναι ασύνδετο, ασυνάρτητο, έως και ενοχλητικό. Ο ίδιος λέει στο Post ότι δεν έχει ξαναδεί την ταινία από τότε, αλλά είναι περίεργος αν θα του φαινόταν διαφορετική σήμερα. Επιπλέον, η Daphne Merkin (τότε κριτικός στο New Yorker και σήμερα συγγραφέας) είχε σημειώσει πώς οι Κοέν είναι απλά εξυπνακίστικοι και η ταινία τους μετά βίας έχει αφηγηματική δομή, σημειώντας σήμερα ότι το Big Lebowski είναι η απόλυτη “insider ταινία” κι ότι πλέον της βρίσκει μπόλικα θετικά στοιχεία (τονίζοντας βέβαια, δικαίως, ότι είναι μια ταινία κυρίως για μαντράχαλους).

Τέλος, ο Edward Guthmann, ο συγγραφέας που ήταν επί 20 χρόνια σινεκριτικός του San Francisco Chronicle, είχε γράψει πως το αποτέλεσμα είναι συγκεχυμένο, υπερφουσκωμένο και μη-ικανοποιητικό, προσπαθώντας να κάνει περισσότερα πράματα απ’ όσα μπορεί. Κι αυτός με τη σειρά του δηλώνει πως πλέον του αρέσει η ταινία, έχοντας συνηθίσει περισσότερο πια το στυλ των Κοέν και τις μανιακές καρτουνίστικες κωμωδίες τους. Και βέβαια, δηλώνει απολύτως ορθά ότι το να επισκέπτεσαι ξανά ένα βιβλίο ή μια ταινία μπορεί να είναι μια τελείως καινούρια εμπειρία που σε οδηγεί σε διαφορετικά συμπεράσματα.