Υπάρχουν πολλοί συνάνθρωποί μας που θεωρούν, λανθασμένα προφανώς, ότι το binge-watching είναι μια κατάσταση παραίτησης, απραξίας, τεμπελιάς ή απουσίας έμπνευσης. Κλασική περίπτωση λάθους, θα μας επιτρέψετε να σημειώσουμε. Το εκτεταμένο και συνεχές λιώσιμο με σειρές ή ταινίες (και μιλάμε εδώ για ώρες, μέρες, βδομάδες) δεν είναι κάτι που κάνεις απλώς αν δεν υπάρχει τίποτε άλλο να ασχοληθείς. Όχι, φίλες και φίλοι. Είναι μια μεγάλη κι ακαταμάχητη ενόρμηση, είναι μια επιστήμη και μαζί μια τέχνη – είναι κάτι που, αν το κάνεις σωστά, μπορεί να σου δώσει την απαραίτητη πίστη στον εαυτό σου και τις δυνάμεις σου ώστε να αντέξεις τις προκλήσεις και τις ευθύνες αυτού του σκληρού κόσμου, αποφεύγοντάς τες με τον πιο φαντασμαγορικό τρόπο.
ΟΚ, αφού δώσαμε μια απαραίτητη (και καθόλου υπερβολική) ώθηση στο binge pride μας, ας προχωρήσουμε στο ψητό. Υπάρχουν πολλοί δρόμοι που σε οδηγούν να λιώσεις με μια συγκεκριμένη σειρά έναντι μιας άλλης. Μπορεί να μιλάνε οι πάντες γι’ αυτό και να νιώσεις καυτή στον σβέρκο σου την ανάσα του λεγόμενου FOMO– του fear of missing out – και κάπως έτσι κατέληξε ο μισός πλανήτης να βλέπει μια ισπανική heist σαπουνόπερα όπου ληστεύουν ένα νομισματοκοπείο, ένα μάτσο κωλόπαιδα που οι ανεύθυνοι γονείς τους δεν απομακρύνουν επιτέλους από το Hawkins ή μια υπερ-φιλόδοξη ιστορία προδοσίας, έρωτα, αίματος, φωτιάς και πάγου που κατέληξε στο πιο πετυχημένο sad-trombone-effect φινάλε της τηλεοπτικής ιστορίας.
Από την άλλη, μπορεί η κινητήριος δύναμη του λιωσίματος να είναι η νοσταλγία, κι έτσι να συνειδητοποιείς ότι περάσανε 4 ώρες βλέποντας Εγκλήματα στο YouTube ή ότι κατέληξες να πληρώνεις Netflix για να βλέπεις Φιλαράκια με ελαφρώς καλύτερους ελληνικούς υπότιτλους από του Star. Μπορεί, βέβαια, να οδηγείσαι ξανά και ξανά στο binge-watching των ίδιων σειρών επειδή είναι το happy place σου, επειδή σου προσφέρουν μια ζεστασιά που δεν βρίσκεις αλλού. Όλοι το έχουμε αυτό – εγώ, για παράδειγμα, το κάνω με το Freaks and Geeks, το Firefly, το Twin Peaks, το The Wire, βασικά το κάνω με διάφορα πράγματα.
Πριν, λοιπόν, μπει αυτή η ξενόφερτη ορολογία στις ζωές μας με τα streaming και τα downloading κι όλα αυτά τα διαόλια, την διαδικασία αυτήν την κάναμε συχνά με ταινίες και την ονομάζαμε απλά μαραθώνιο. Μπορεί να έπαιρνες τις ταινίες ενός σκηνοθέτη ή ηθοποιού ή franchise και να τις έβλεπες στη σειρά, είτε πρόκειται για τις τριλογίες του Star Wars και του Lord of the Rings είτε για τις τριλογίες του Michelangelo Antonioni και του Krzysztof Kieślowski – όλοι άνθρωποι είμαστε, όλοι αδυναμίες έχουμε. Και τώρα που ο συνδυασμός καραντίνας και αργιών του Πάσχα εντείνει τον ελεύθερό χρόνο εντός της φυλακ- εεε τους σπιτιού σας, αποφασίσαμε να βάλουμε τα δυνατά μας και να σας παρουσιάσουμε 10 προτάσεις ώστε να φτιάξετε τον απόλυτο κινηματογραφικό και τηλεοπτικό μαραθώνιο.
Ξεκινάμε από τον πιο ξενέρωτο, μιας και πιθανότατα ήδη έχετε κουραστεί να διαβάζετε για “επίκαιρες” ή “προφητικές” ταινίες που προέβλεψαν το πώς θα έμοιαζε ο πλανήτης με το ξέσπασμα μιας πανδημίας. Πράγματι, λοιπόν, οι κινηματογραφικές προτάσεις της περιόδου περιλαμβάνουν σχεδόν υποχρεωτικά το Contagion ή το 28 Days Later γιατί όντως είναι ωραίες και έξυπνες ταινίες. Ταυτόχρονα, όσοι κοιτούν προς τα πίσω τείνουν να αναφέρονται στο The Seventh Seal του Ingmar Bergman, το The Masque of the Red Death του Roger Corman ή το Epidemic του Lars von Trier, μεταξύ άλλων.
Παρόλα αυτά, εμένα μου φαίνεται απείρως πιο ενδιαφέρον το να εστιάσεις σε ταινίες που πιάνουν περισσότερο την ατμόσφαιρα της εποχής: τον φόβο της ασθένειας, την παράνοια της κατάρρευσης, την αστάθεια της κρίσης, την υπερ-τεχνολογικοποίηση της αλλοτρίωσης. Έτσι, προτείνουμε έναν μαραθώνιο που περιλαμβάνει τα κινηματογραφικά Safe του Todd Haynes και το Take Shelter του Jeff Nichols αλλά και τα τηλεοπτικά Years and Years του Russel T Davies και Dead Set του Charlie Brooker.
Δεν υπάρχει κανένας άνθρωπος στον κόσμο που να μην έχει κινηματογραφικά κενά, λιγότερο ή περισσότερο σημαντικά (μόνο ο ίδιος μπορεί να το αποφασίσει αυτό για τον εαυτό του). Ο χρόνος μας σε αυτήν τη γη είναι λιγοστός, ενώ ο κινηματογράφος έχει προσφέρει περισσότερα πράγματα απ’ όσα χωράνε σε μια ζωή. Πολύ συχνά, όμως, τα κινηματογραφικά κενά σχετίζονται με τον τρόμο που μπορεί να προκαλεί μια ταινία που είναι γιγάντια σε διάρκεια. Ένα έπος τεσσάρων, πέντε ή και περισσότερων ωρών.
Εδώ λοιπόν δεν θα εστιάσουμε στα κλασικά τρίωρα φιλμ που έχει μετατρέψει σε ρουτίνα το Hollywood. Θα εστιάσουμε σε μεγάαααλα πράγματα, διάρκειας από 4-5 ώρες και πάνω. Έτσι, σας προτείνουμε το αριστουργηματικό Satantango του Bela Tarr (7 ώρες), το 1900 του Bernardo Bertolucci (5 ώρες), το Out 1 του Jacques Rivette (13 ώρες), το Shoah του Claude Lanzmann (9 ώρες), το Fanny and Alexander του Ingmar Bergman (5 ώρες) και το Once Upon a time in America του Sergio Leone (4 ώρες). Κι αν θέλετε κάτι πιο σύγχρονο, δοκιμάστε το An Elephant Sitting Still του Hu Bo (4 ώρες) ή το La Flor του Mariano Llinas (13 ώρες).
Συνεχίζοντας να μιλάμε για κενά, πάντα υπάρχουν και τηλεοπτικά τέτοια. Ναι, μπορεί να είμαστε τελειωμένοι σειρεφίλ, αλλά πάντα υπάρχουν πράγματα που μπορεί να μας έχουν ξεφύγει για τον ένα ή τον άλλο λόγο. Για παράδειγμα, το παραδέχομαι γενναία, δεν έχω δει ποτέ το Mad Men. Δεν έχω κάτι εναντίον του. Θέλω να το κάνω. Απλά δεν έχει τύχει. Αλλά θα το κάνω.
Φυσικά, εξυπακούεται ότι κάποια κενά τύπου The Wire ή The Sopranos πρέπει να καλύπτονται άμεσα, οπότε δεν θα εστιάσουμε εκεί. Αντίθετα, θα προτείνουμε κάποια σειρές που μπορεί πραγματικά να έχουν περάσει απαρατήρητες. Έτσι, συνιστούμε το υπέροχο Homicide: Life on the Street που ήταν η πρώτη επαφή του David Simon με την τηλεόραση, το Oz που κάνει όλα τα μετέπειτα prison dramas να φαίνονται παιδότοποι και το The Shield που έδειξε πώς γίνεται ο σκληροκαριόλικος τηλεοπτικός αντι-ηρωισμός (και θα σας κάνει να δείτε με νέα μάτια το Breaking Bad).
Αυτονόητα πράγματα, αλλά λίγη επανάληψη δεν κάνει ποτέ κακό. Όπως είναι γνωστό τοις πάσι, οι δημοφιλέστεροι μαραθώνιοι είναι αυτοί του Star Wars και του Lord of the Rings που αναφέραμε ήδη από την αρχή. Κλασικοί, αγαπημένοι, δοκιμασμένοι, δεν προδίδουν ποτέ. Φυσικά, αυτό μπορεί να γίνει με κάθε κινηματογραφικό franchise, από τον Indiana Jones μέχρι το Marvel Cinematic Universe. Όταν πρόκειται για τέτοιους μαραθώνιους, η αλήθεια είναι πως έχω μια προσωπική προτίμηση στο Alien (που ακόμα και στις αδύναμες στιγμές του έχει μια σταθερά γοητευτική ατμόσφαιρα και μυθολογία).
Αλλά για να γνωριστούμε καλύτερα, ο πιο κλασικός δικός μου μαραθώνιος είναι η επιστροφή σε εκείνη τη σύντομη άνοιξη του χολιγουντιανού sci-fi και cyberpunk που κορυφώθηκε με την κυκλοφορία του The Matrix το 1999. Πριν απ’ αυτό (ή και ταυτόχρονα με αυτό), είχαμε τη χαρά να δούμε ταινίες σαν τα Johnny Mnemonic, Hackers, Strange Days, Dark City, Gattaca, City of Lost Children, Thirteenth Floor, New Rose Hotel, 12 Monkeys, Tank Girl, Fifth Element και eXistenZ. Έπος.
Υπάρχουν κάποιες φιλμογραφίες που κυλάνε νεράκι, κι υπάρχουν κάποιες άλλες που δεν καταπίνονται με τίποτα. Για παράδειγμα, το να δεις όλες τις γκανγκστερικές ταινίες του Martin Scorsese είναι ένας κλασικός μαραθώνιος αφιερωμένος σε έναν και μοναδικό σκηνοθέτη. Αντίστοιχα, θα έπρεπε να είναι κλασικός κι ο μαραθώνιος παρακολούθησης της υποτιμημένης 80s περιόδου του Francis Ford Coppola, αν μας ρωτάτε.
Για τώρα, λοιπόν, προτείνουμε τρεις μαραθώνιους συγκεκριμένων δημιουργών που έχουμε δοκιμάσει από πρώτο χέρι τα τελευταία χρόνια και τους προτείνουμε ανεπιφύλακτα. Πρώτον, όλα τα crime dramas του Michael Mann, δηλαδή πάνω κάτω οτιδήποτε έχει κάνει εκτός από το The Last of the Mohicans και το Ali. Δεύτερον, όλες τις ταινίες του Spike Lee μέχρι και το Inside Man, δηλαδή πριν αρχίσει η κατηφόρα. Τρίτον, όλες τις l0w-budget ταινίες του Steven Soderbergh, δηλαδή ό,τι έχει κάνει από το Traffic και πίσω.
Όλοι και όλες έχουμε την ανάγκη να νιώσουμε όμορφα, δεν χρειάζεται να νιώθετε τύψεις γι’ αυτό. Μερικές φορές απλά θέλεις να δεις το ίδιο πράγμα ξανά και ξανά και ξανά μέχρι να πείσεις τον εαυτό σου πως όλα είναι καλά, πως είσαι σε ένα ασφαλές μέρος, πως τίποτα δε μπορεί να σου κάνει κακό.
Προσωπικά, αυτόν τον καιρό το κάνω με μια μεγαλειώδη επανάληψη του αμερικάνικου The Office, αλλά η συγκυρία της εισόδου του Community στον κόσμο του Netflix είναι ιδανική για να λιώσετε με την ησυχία σας το αριστούργημα του Dan Harmon. Βασικά, λογικά το κάνετε ήδη.
Πριν φύγετε διαβάζοντας τις λέξεις “ελληνικό” και “σινεμά“, ακούστε μας. Παρόλο που η εικόνα της mainstream εγχώριας κινηματογραφικής παραγωγής είναι από λίγο έως πολύ θλιβερή, αυτό δεν αποτελεί επ’ ουδενί λόγο να πιστέψει κανείς πως δεν φτιάχνεται καλό σινεμά στην Ελλάδα.
Ήδη η συγκυρία της καραντίνας έχει οδηγήσει σε πλήθος ντόπιων δημιουργών να προσφέρουν δωρεών τις ταινίες τους μέσα από πλατφόρμες σαν το Festival Scope, το My Darling Quarantine, την Ταινιοθήκη ή το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, οπότε κρατήστε τα μάτια και τα αυτιά σας ανοιχτά γιατί κυκλοφορούν όμορφα πράγματα. Αν προτείναμε έναν συγκεκριμένο μαραθώνιο, αυτό θα ήταν η λίστα σύγχρονων βραβευμένων ταινιών έχει προσφέρει η Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου στο Cinobo.
Τα είπαμε πολύ αναλυτικά εδώ πέρα, οπότε δεν θα επεκταθούμε περισσότερο. Με άλλα λόγια, θα φλυαρήσουμε παρακάτω. Αν παρόλα αυτά κάναμε μια επιλογή, θα ήταν με υποτιμημένες horror ταινίες σαν το Beyond the Black Rainbow, το Evolution, το Raw, το A Field in England, το The Strange Colour of Your Body’s Tears, το In Fabric και το One Cut of the Dead.
Η αλήθεια είναι πως η εποχή των μεγάλων, συνεκτικών και φιλόδοξων κινηματογραφικών ρευμάτων που ξεκινούσαν από μια χώρα ή έναν κύκλο σκηνοθετών κι έπειτα άλλαζαν την ίδια την καλλιτεχνική γλώσσα του σινεμά έχει παρέλθει σε πολύ σημαντικό βαθμό. Ήδη από τα 70s κι έπειτα αυτό το είδος κινηματογράφου βρίσκεται σε κρίση.
Μπορεί λοιπόν να βαριέστε να επισκεφτείτε ξανά τη nouvelle vague ή τον ιταλικό νεορεαλισμό, αλλά πάντα υπάρχει μεγάλος πλούτος στην εξερεύνηση τέτοιων εθνικών ρευμάτων. Τρία πράγματα που μπορεί να σας έχουν διαφύγει και σας προτείνουμε (μέσα από λιστούλες δικής μας παραγωγής) είναι τα εξής. Πρώτον, το κινηματογραφικό θαύμα που λέγεται 60s στην Ουγγαρία. Δεύτερον, ο κρυμμένος θησαυρός που λεγόταν Αυστραλία των 70s. Τρίτον, το λασπωμένο διαμάντι που αποτελούσαν τα ζοφερά βρετανικά 80s.
Θεωρητικά, εδώ θα περίμενε κανείς να προτείνουμε έναν μαραθώνιο με παραδοσιακά πασχαλινά κινηματογραφικά εδέσματα, όπως ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ, ο Βαραββάς ή ο Σπάρτακος (για κάποιον αδιευκρίνιστο λόγο). Όχι όμως, εδώ δεν είναι ελληνική τηλεόραση, οπότε μην περιμένετε να διαβάσετε για τον Χριστούλη.
Αντίθετα, επιλέγουμε να προτείνουμε έναν άκρως πασχαλινό κουνελομαραθώνιο. Τι περιλαμβάνει; Χαιρόμαστε που μας ρωτάτε. Αρχικά, ξεκινάμε με classics όπως το Monty Python and the Holy Grail ή και πιο σύγχρονα classics σαν το Donnie Darko. Έπειτα, τα πράγματα αρχίσουν να παίρνουν μια στροφή προς το αλλόκοτο με το Gummo και το Akira, αμφότερα εκ των οποίων περιλαμβάνουν κουνέλια σε κομβικές στιγμές. Μετά, η παράνοια κορυφώνεται με τη μίνι-σειρά Rabbits του David Lynch και την υπέροχη καλτίλα Night of the Lepus. Και τέλος, για σβήσιμο, δείτε κι ένα Watership Down για το μαχαίρι στην καρδιά.
Καλό Πάσχα ευχόμαστε.
