Πολλά πράγματα μας έχουν λιώσει τον εγκέφαλο, αγαπητοί φίλοι και φίλες. Έχουμε δει υπέροχες ελληνικές μεταφράσεις τίτλων και υποτίτλων ταινιών, έχουμε δει Twin Peaks από την Καβάλα, έχουμε δει Οικογενειακές Ιστορίες με γκοθάδες – έχουμε δει πολλά, όχι να το παινευτούμε, αλλά έχουμε δει πολλά. Ε, ανάθεμα αν μας έχουν λιώσει τον εγκέφαλο στην ποσότητα και την ένταση που το έκανε το φινάλε του 2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος, το sci-fi αριστούργημα του Στάνλεϊ Κιούμπρικ από το 1968 που φέτος κλείνει επετειακά τα 50 χρόνια του.

Φυσικά, οι ερμηνείες για την ψυχεδελική κοσμική πανδαισία του φινάλε ήταν πάντα αναρίθμητες, με κυμαινόμενο βαθμό ευστοχίας και ασυναρτησίας. Βέβαια, ποτέ δεν είχαμε στα χέρια μας μια εκδοχή του ίδιου του δημιουργού, μιας και ο Κιούμπρικ συνυπέγραψε το σενάριο μαζί με τον Άρθουρ Κλαρκ, βασιζόμενοι στο διήγημα The Sentinel του τελευταίου. Όπως φαίνεται όμως, η κατάσταση πλέον είναι διαφορετική, μιας και αυτές τις μέρες ήρθε στην επιφάνεια μια χαμένη συνέντευξη του σκηνοθέτη από τις αρχές των 80s που ρίχνει φως στην υπόθεση.

ΟΚ, ας το πιάσουμε από την αρχή γιατί είναι μπερδεμένο. Σύμφωνα με το κανάλι στο YouTube που ανέβασε το βίντεο, το υλικό ανήκε στον Ιάπωνα κινηματογραφιστή Τζουνίτσι Γιαόι, ο οποίος το 1980 έφτιαχνε ένα ντοκιμαντέρ αφιερωμένο σε μεταφυσικές εμπειρίες και είπε να εστιάσει στην Λάμψη του Κιούμπρικ, μιλώντας και με τον ίδιο τον σκηνοθέτη. Η ταινία δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ, αλλά μια βιντεοκασέτα με το υλικό του Γιαόι πουλήθηκε το 2016 στο eBay και, προφανώς, βρήκε το δρόμο της προς τον μαγικό κόσμο του ίντερνετ.

Βέβαια, ο ίδιος ο Κιούμπρικ δεν εμφανίζεται ποτέ στο βίντεο, μιας και η συνέντευξη ήταν τηλεφωνική. Παρόλα αυτά, καθώς η είδηση έκανε τον γύρο του ίντερνετ αυτές τις μέρες, φαίνεται να επιβεβαιώνεται πως είναι πράγματι η φωνή του σκηνοθέτη αυτή που ακούμε. Σ’ ένα σημείο της κουβέντας, λοιπόν, ο Γιαόι ρωτάει τον Κιούμπρικ για το 2001, κι αυτός του απαντάει αρκετά αναλυτικά, είναι η αλήθεια.

Συγκεκριμένα, ο Κιούμπρικ μας λέει τα εξής:

«Προσπαθώ να αποφύγω να το κάνω αυτό από τότε που κυκλοφόρησε η ταινία. Όταν απλά λες τις ιδέες ακούγονται χαζές, ενώ αν είναι δραματοποιημένες μπορείς να τις αισθανθείς, αλλά θα προσπαθήσω. Η ιδέα υποτίθεται ότι ήταν πως τον έχουν πάρει θεϊκές οντότητες, πλάσματα καθαρής ενέργειας και ευφυΐας χωρίς συγκεκριμένο σχήμα και μορφή. Τον βάζουν σε ένα μέρος, το οποίο υποθέτω ότι θα μπορούσε κανείς να περιγράψει ως έναν ανθρώπινο ζωολογικό κήπο, για να τον μελετήσουν και από εκείνο το σημείο ολόκληρη η ζωή του περνάει μέσα από αυτό το δωμάτιο. Και δεν έχει καμία αίσθηση του χρόνου. Απλά φαίνεται να συμβαίνει όπως συμβαίνει στην ταινία.

Επιλέγουν αυτό το δωμάτιο, το οποίο είναι ένα εξαιρετικά ανακριβές αντίγραφο γαλλικής αρχιτεκτονικής (σκόπιμα ανακριβές), γιατί είχαν κάποια ιδέα για το τι μπορεί να νόμιζε ο ίδιος ότι είναι όμορφο, χωρίς να είναι ακριβώς σίγουροι. Όπως δεν είμαστε ακριβώς σίγουροι τι να κάνουμε στους ζωολογικούς κήπους με τα ζώα, προκειμένου να τους δώσουμε αυτό που νομίζουμε ότι είναι το φυσικό τους περιβάλλον. Τέλος πάντων, όταν τελειώνουν μαζί του, όπως συμβαίνει σε τόσους πολλούς μύθους απ’ όλους τους πολιτισμούς του κόσμου, έχει μεταμορφωθεί σε κάποιου είδους ανώτερο ον και στέλνεται πίσω στη Γη, όντας πλέον κάποιου είδους υπεράνθρωπος. Το τι συμβαίνει όταν επιστρέφει μπορούμε μόνο να το μαντέψουμε. Είναι ένα μοτίβο που εμφανίζεται σε πολλές μυθολογίες και αυτό είναι που προσπαθήσαμε να υπονοήσουμε».

Δεν ξέρουμε αν πράγματι εσείς είχατε καταλάβει κάτι τέτοιο (που η αλήθεια είναι ότι μοιάζει κάπως με το φινάλε που έγραψε ο Κλαρκ για την μυθιστορηματική εκδοχή του 2001 που ετοιμάστηκε παράλληλα με την ταινία), αλλά πλέον μπορείτε άνετα να δηλώσετε στους φίλους ότι ναι, εγώ το είχα καταλάβει από την αρχή ότι αυτό θέλει να πει ο Κιούμπρικ.