Quantcast

ΑΦΙΕΡΩΜΑ: 10 σπουδαίοι σκηνοθέτες που το ‘χαν γυρίσει στην τηλεόραση (πολύ) πριν γίνει κουλ

Όταν οι άλλοι πήγαιναν, αυτοί έρχονταν

Αλέξανδρος Παπαγεωργίου

2 Φεβρουαρίου 2018

Είναι αλήθεια ότι στην τηλεόραση συμβαίνουν μεγάλα πράγματα την τελευταία δεκαετία. Δεν είναι μόνο ότι το τηλεοπτικό περιβάλλον έχει αλλάξει και μεγαλώσει μέσα από τις πανάκριβες παραγωγές των δικτύων και των streaming υπηρεσιών τύπου Netflix και Hulu. Δεν είναι απλά ότι έχουμε πλέον τηλεοπτικά blockbusters με πρωτοκλασάτους ηθοποιούς, τα οποία συναγωνίζονται σε απήχηση τις μεγάλες χολιγουντιανές παραγωγές. Είναι επίσης ότι οι γέφυρες μεταξύ σινεμά και τηλεόρασης έχουν αναδιαμορφωθεί.

Ενώ μέχρι πριν κάποια χρόνια οι σπουδαίες σειρές ήταν βασισμένες στο δίπτυχο writer-producer (με αποκορύφωμα το Sopranos και το Wire φυσικά), μέσα στην τελευταία δεκαετία αρχίσαμε να βλέπουμε όλο και περισσότερα τηλεοπτικά πράγματα με κινηματογραφικούς σκηνοθέτες στον κεντρικό ρόλο. Έτσι είχαμε τον Cary Fukunaga με το True Detective, την Jane Campion με το Top of the Lake, τον David Fincher αρχικά με το House of Cards κι έπειτα με το Mindhunter, τον Spike Lee με το She’s Gotta Have It, τον Steven Soderbergh με το The Knick και το Mosaic, και τις Wachowski με το Sense8, μεταξύ άλλων.

Ήδη μέσα στην βδομάδα αυτή, μάθαμε ότι ακόμα κι ο Michael Haneke σκοπεύει να το γυρίσει στην τηλεόραση φέτος, αναλαμβάνοντας την σειρά Kelvin’s Book για λογαριασμό της FremantleMedia. Όλο αυτό μοιάζει να συμβαδίζει έτσι κι αλλιώς με την αλλαγή των σχέσεων μεταξύ σινεμά και τηλεόρασης και την τάση μαζικής στροφής από το πρώτο στην δεύτερη, οπότε δεν ήταν καθόλου παράξενο που άρχισαν να μπαίνουν στο παιχνίδι και μεγάλα σκηνοθετικά ονόματα. Η δημιουργική ελευθερία είναι μεγαλύτερη, το binge-watching ευνοεί εκτενείς αφηγηματικές φόρμες και τα λεφτά είναι πολλά, πάρα πολλά.

Υπάρχει φυσικά αρκετός κόσμος που βλέπει έναν κάθετο διαχωρισμό μεταξύ σινεμά και τηλεόρασης, κι υπάρχουν βέβαια κομμάτια της κινηματογραφικής βιομηχανίας που βλέπουν την TV και το Netflix νέτα-σκέτα ως εχθρούς. Αυτή η στροφή σκηνοθετών, όμως, δεν είναι καινούριο φρούτο κι η σχέση μεταξύ των δύο μέσων ήταν πάντα πολύπλευρη. Δεν μιλάμε εδώ για το γεγονός ότι παραδοσιακά πολλοί μετέπειτα σπουδαίοι σκηνοθέτες ξεκίνησαν κάποτε από τα τηλεοπτικά σήριαλ, όπως για παράδειγμα το ιστορικό τηλεοπτικό φυτώριο του Playhouse 90 στα 50s που ανέδειξε σημαντικούς δημιουργούς του New Hollywood σαν τους John Frankenheimer, Sidney Lumet, Arthur Penn, και George Roy Hill. Μιλάμε όμως για σκηνοθέτες που είχαν πάρει την επιλογή να ασχοληθούν με την τηλεόραση όντας ήδη καταξιωμένοι σε κινηματογραφικό επίπεδο. Πολλές φορές κάτι τέτοιο θεωρούταν πισωγύρισμα στην καριέρα τους, ενώ άλλες φορές κατάφερνε να αναζωογονήσει τόσο τους δημιουργούς όσο και την ίδια την τηλεόραση.

Μαζέψαμε λοιπόν τις 10 πιο χτυπητές περιπτώσεις από τα πέτρινα χρόνια των τηλεοπτικών σειρών, πολύ πριν την σύγχρονη χρυσή εποχή τους, και σας τις παρουσιάζουμε.

10. David Lynch

Είναι δυνατόν να μην ξεκινήσεις με τον David Lynch; Όχι, δεν είναι δυνατόν. Τα έχουμε πει αναλυτικά για το Twin Peaks, τόσο για την πρώτη του ζωή όσο και για την δεύτερη. Ο Lynch προφανώς δεν ήταν κανένας τυχαίος όταν αποφάσισε να γυρίσει μια αλλόκοτη τηλεοπτική σαπουνόπερα μυστηρίου μαζί με τον Mark Frost για λογαριασμό του ABC το 1990. Ήδη είχε πίσω του τρία αριστουργήματα (Eraserhead, Elephant Man, Blue Velvet) και το, εχμ, Dune. Σχεδόν τρεις δεκαετίες αργότερα, το Twin Peaks παραμένει ένα από τα πιο παράξενα και καταπληκτικά πράγματα που έχει δείξει ποτέ η τηλεόραση.

9. Rainer Werner Fassbinder

Ο σπουδαίος Γερμανός σκηνοθέτης είχε μια σταθερά καλή σχέση με την τηλεόραση, πριν χαθεί άδικα και πρόωρα στα 37 του χρόνια το 1982. Ανάμεσα στις κάμποσες τηλεταινίες και σειρές που έφτιαξε, ξεχωρίζουν δύο. Πρώτον, η απίστευτη μίνι-σειρά επιστημονικής φαντασίας Welt am Draht του 1973. Δεύτερον, η αριστουργηματική κληρονομιά του Φασμπίντερ στην τηλεόραση, δηλαδή η 15ωρη μεταφορά του κλασικού μυθιστορήματος Berlin Alexanderplatz του Άλφρεντ Ντέμπλιν από το 1980.

8. Steven Spielberg

Όπως πολλοί ακόμα Αμερικάνοι σκηνοθέτες της γενιάς του, ο Σπίλμπεργκ είχε δουλέψει εκτεταμένα στην τηλεόραση κατά την αρχή της καριέρας του. Δεν είναι μόνο το καταπληκτικό Duel, δηλαδή η πρώτη του επαγγελματική μεγάλου μήκους ταινία, η οποία προβλήθηκε το 1971 στην αμερικάνικη τηλεόραση. Είναι επίσης ότι την ίδια χρονιά σκηνοθέτησε το πρώτο επεισόδιο της κλασικής αστυνομικής σειράς Columbo με τον σπουδαίο Peter Falk. Και φυσικά αν μετρήσουμε τις σειρές όπου έχει εμπλακεί ως παραγωγός, θα τελειώσουμε μεθαύριο.

7. Alfred Hitchcock

ΟΚ, προφανώς οι συστάσεις είναι περιττές, πρόκειται ίσως για τον σημαντικότερο σκηνοθέτη του 20ού αιώνα. Κατά την δεκαετία 1955-1965, μέσα στην οποία σκηνοθέτησε 9 ταινίες (μεταξύ των οποίων και τα αριστουργήματά του, Vertigo και Psycho), ο Χίτσκοκ έφτιαξε επίσης την anthology σειρα Alfred Hitchcock Presents, με τον ίδιο να σκηνοθετεί 17 επεισόδια – αλλά και τους σπουδαίους Robert Altman, Ida Lupino και William Friedkin να εμφανίζονται επίσης ως σκηνοθέτες. Δυνατή σειρά για retro binge-watching. Fun fact: ο Χίτσκοκ χρησιμοποίησε το τηλεοπτικό του συνεργείο για το Psycho προκειμένου να γλιτώσει λεφτά.

6. Richard Donner

Ο Donner αγαπήθηκε πολύ για το The Omen, για τα πρώτα δύο Superman, για το Goonies και για το Lethal Weapon. Πριν από αυτά, είχε σκηνοθετήσει 6 επεισόδια του The Twilight Zone. Μετά από αυτά, σκηνοθέτησε 3 επεισόδια του Tales from the Crypt, στο οποίο επίσης ήταν παραγωγός. Λίγη ακόμα αγάπη στον κύριο παρακαλώ.

5. Orson Welles

Ναι, ο Orson Welles σκηνοθέτησε μερικές από τις καλύτερες ταινίες στην ιστορία του σινεμά κι η ζωή του είναι ικανή να γεμίσει 50 μυθιστορήματα. Εκτός αυτών όμως, στις δεκαετίες του ‘50 και του ‘60 προσπάθησε να φτιάξει καμιά δεκαριά τηλεοπτικά προγράμματα. Τα περισσότερα από αυτά απέτυχαν, ενώ κάποια παρέμειναν απλά τηλεοπτικοί πιλότοι που δεν απέδωσαν καρπούς. Ανάμεσά τους, βέβαια, ξεχωρίζει η μικρή σειρά Orson Welles’ Sketch Book, το ταξιδιωτικό Around the World with Orson Welles και η τηλεταινία The Immortal Story με την Ζαν Μορό.

4. Robert Altman

Ο Altman ανήκει κι αυτός στην γενιά των σπουδαίων αμερικάνων σκηνοθετών του New Hollywood που ξεκίνησαν την καριέρα τους από την τηλεόραση του ‘50. Στην συνέχεια το πήγε πολύ παραπέρα βέβαια. Πέρα από το ότι το κλασικό MASH του Altman ενέπνευσε την ομώνυμη σειρά των 70s, ο ίδιος ο σκηνοθέτης δούλεψε σε μερικές απίστευτες τηλεοπτικές σειρές κατά την δεκαετία του ‘80 και του ‘90. Πρώτη και καλύτερη, η τρομερή mockumentary μίνι-σειρά του HBO, Tanner ‘88, αλλά και το Vincent & Theo γύρω από την ζωή του Van Gogh, το οποίο προβλήθηκε αρχικά ως μίνι-σειρά στην βρετανική τηλεόραση πριν πάει στις αίθουσες.

3. Krzysztof Kieslowski

Ο Κισλόφσκι ήταν ήδη ένας από τους μεγάλους σκηνοθέτες του μεταπολεμικού πολωνικού σινεμά (μαζί με τον Βάιντα, τον Ζουλάφσκι και τον Πολάνσκι, μεταξύ άλλων) όταν αποφάσισε να γυρίσει τον αριστουργηματικό Δεκάλογο για λογαριασμό της πολωνικής τηλεόρασης το 1989. Αν δεν το έχετε δει, πραγματικά κάντε αυτό το δώρο στον εαυτό σας. Ήταν η αγαπημένη σειρά του Κιούμπρικ, αν αυτό λέει κάτι.

2. Robert Zemeckis

Το pop αμερικάνικο σινεμά τον 80s δεν θα ήταν το ίδιο χωρίς τον Ρόμπερτ Ζεμέκις. Μας έδωσε το Back to the Future και το Who Framed Rogger Rabbit, ενώ μέσα στα 90s συνέχισε με το αγαπημένο Death Becomes Her, το Forrest Gump και το Contact. Παράλληλα μ’ αυτά όμως, μας έδωσε και το Tales from the Crypt ως παραγωγός και συχνός σκηνοθέτης του. Τον ευχαριστούμε αιώνια.

1. Ingmar Bergman

Ο τεράστιος Σουηδός δημιουργός κατά τη δεκαετία του ‘70 έκανε μια μεγάλη στροφή στην τηλεόραση, έχοντας ήδη σημαδέψει όσο λίγοι την ιστορία του κινηματογράφου τις προηγούμενες δύο δεκαετίες. Πέρα από τις πολλές σειρές και τηλεταινίες όπου δούλεψε ως παραγωγός, ο Μπέργκμαν έφτιαξε μεταξύ άλλων δύο μοναδικά τηλεοπτικά φιλμ (The Magic Flute και After the Rehearsal) και, κυρίως, το 1973 μας χάρισε μια απίστευτη μίνι-σειρά, το αλύπητο οικογενειακό δράμα Scenes from a Marriage.

Best of internet