Τελειώνοντας το αριστούργημα που ονομάζεται The Last of Us Part II πολλές σκέψεις μου πέρασαν από το μυαλό. Το The Last of Us επιφανειακά μπορεί να φαίνεται σαν ένα παιχνίδι με ζόμπι όμως στην πραγματικότητα είναι από τις πιο ανθρώπινες ιστορίες που έχουν ειπωθεί. Είναι μια ιστορία που μιλάει για την εκδίκηση και τη συγχώρεση με τρόπο που κανένα άλλο μέσο, πέρα από τα video games δεν θα μπορούσαν να διηγηθούν.

Σίγουρα δεν είναι η πρώτη φορά που ένα video game διηγείται μια ιστορία. Από τα πρώτα text adventures, μέχρι το Baldur’s Gate και τη χρυσή εποχή των RPGs μέχρι και το περσινό Disco Elysium του οποίου η γραφή δεν έχει να ζηλέψει σε τίποτα τα καλύτερα λογοτεχνικά έργα της εποχής μας, τα παιχνίδια είναι (όχι αποκλειστικά, αλλά αρκετά συχνά) ένα μέσο διήγησης ιστοριών. Ένα από τα πολλά μέσα που έχει εφεύρει ο άνθρωπος από τότε που ο πρώτος Νεάντερταλ σκέφτηκε ότι θα’ ταν καλή ιδέα να διηγηθεί πώς πήγε το κυνήγι στους υπόλοιπους γύρω από μια φωτιά.

*Light spoilers*

Όμως αυτό που κάνει το παιχνίδι της Naughty Dog είναι να εκμεταλλευτεί πλήρως το μέσο για να πει την ιστορία του. Ο τρόπος που σε ταυτίζει με τους χαρακτήρες και σε αναγκάζει να δεις τις επιπτώσεις που έχουν οι πράξεις του ενός στον «μικρόκοσμο» του άλλου δεν θα μπορούσε να δοθεί με καλύτερο τρόπο σε κανένα άλλο μέσο. Πολύ απλά γιατί στο παιχνίδι, ΕΙΣΑΙ αυτοί οι χαρακτήρες και οι πράξεις τους είναι στην ουσία και δικές σου πράξεις. Αναγκάζοντάς σε να δεις την ιστορία από 2 διαφορετικές πλευρές σε βάζει σε θέση να κατανοήσεις αλλά και ταυτόχρονα να αντιτεθείς σε πράξεις που ο ίδιος έχεις κάνει.

Συχνά, με την τάση των σύγχρονων παιχνιδιών να γεμίσουν «ώρες gameplay» και να έχουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερο «χάρτη», να είναι όσο περισσότερο «open world» χάνουν την ουσία του πιο βασικού κομματιού τους. Να διηγηθούν δηλαδή μια ιστορία. Μια ιστορία με ενδιαφέροντες χαρακτήρες σε έναν καλοφτιαγμένο κόσμο, με τον ίδιο τρόπο που θα νοιαζόταν ένας καλός συγγραφέας ή ένας καλός σκηνοθέτης να παρουσιάσει. Εδώ η Naughty Dog έχει καταφέρει την τέλεια ισορροπία ανάμεσα σε μια συναρπαστική ιστορία αλλά και ταυτόχρονα σε ένα εθιστικό gameplay. (Πόσες φορές δεν έχουμε βαρεθεί τη ζωή μας σε story driven games στα οποία υπάρχει στην ουσία μηδενική διάδραση πέρα από κάποιες απλές επιλογές;)

*Light spoilers end*

Ξεφεύγοντας από το καθαυτό θέμα του παιχνιδιού (έτσι κι αλλιώς αυτό δεν είναι ένα review, reviews μπορείτε να βρείτε πολλά και από ανθρώπους που μπορούν να τα γράψουν καλύτερα) μπήκα σε κάποιες σκέψεις. Σκέψεις που μου είχαν επίσης δημιουργηθεί πέρσι όταν βλέποντας με παρέα τη μετριότητα που ονομάζεται The Witcher (σειρά) δεν ήξερα πώς να τους μεταφέρω πόσο ανώτερο σκηνοθετικά και σεναριακά ήταν το παιχνίδι, μιας και κανένας τους δεν έπαιζε video games. (Πόσο περίεργο είναι ότι οι εικονικοί ηθοποιοί σε κάνουν να ταυτιστείς μαζί τους πιο πολύ από τους αληθινούς;)

Σε μεγάλο βαθμό νιώθω το ίδιο τώρα για το The Last Of Us. Ένα παιχνίδι που θα έπρεπε να έχει τον ίδιο αντίκτυπο που είχε το Game of Thrones, θα έπρεπε να συζητιέται στο break στη δουλειά, σε ομαδικά μηνύματα στο messenger και σε τσιπουράδικα την ώρα που έρχονται τα κεφτεδάκια. Για ποιο λόγο ενώ τα video games είναι τόσο mainstream, δεν καταφέρνουν σαν μέσα διήγησης ιστοριών να μπουν στις παρέες με τον ίδιο τρόπο που μπαίνουν οι ταινίες και οι σειρές.

Και βέβαια υπάρχουν αληθινοί λόγοι. Θυμήθηκα ένα bit, του ιρλανδού κωμικού Dara O’Briain που έλεγε ότι τα βιντεοπαιχνίδια δεν είναι σαν τις ταινίες, για τον απλό λόγο ότι απαιτούν πολύ μεγαλύτερη ενασχόληση και αφοσίωση. «Μια ταινία» έλεγε (σε ελαφριά παράφραση) ο O’Briain «ποτέ δεν θα σε αποκλείσει από τη συνέχειά της επειδή δεν είσαι καλός στο να βλέπεις ταινίες». Δεκτόν αυτό. Όπως επίσης δεκτό ότι το video game που βασικός του σκοπός είναι να διηγηθεί μια ιστορία είναι σχεδόν αποκλειστικά μια προσωπική και μοναχική διαδικασία. Δύσκολα φαντάζομαι ένα σινεμά στο οποίο ένας να κρατάει το χειριστήριο και όλοι οι άλλοι να του λένε τι να κάνει ή να περιμένουν να χάσει για να συνεχίσουν όπως κάναμε όταν ήμασταν παιδιά σε σπίτια φίλων που είχαν την κονσόλα που θα θέλαμε να έχουμε εμείς.

Από την άλλη υπάρχει σίγουρα κι ένα κομμάτι φοβικό και συντηρητικό. Σίγουρα αν είσαι gamer έχεις βρεθεί στην περίεργη θέση να σε κοιτάνε σαν πρεζάκια και να σε κρίνουν που «χάνεις χρόνο μ’αυτά τα μπλιμπλίκια» άνθρωποι που δεν θεωρούν αντίστοιχα σε καμία περίπτωση χάσιμο χρόνο το να βλέπουν Big Brother ή κάτι αντίστοιχο. Προφανώς και υπάρχουν παιχνίδια που είναι χάσιμο χρόνου και είναι σκουπίδια, όπως και κάθε μέσο έχει τα σκουπίδια του, ακόμα και οι «καθαγιασμένες» και «ανώτερες» τέχνες όπως η ποίηση έχουν τους Δεγαμινιώτηδές τους. Η αντιμετώπιση αυτή όμως, μου θυμίζει λίγο τους ανθρώπους που το 1896 βλέποντας την προβολή της ταινίας των αδερφών Lumiere με το τρένο που έρχεται προς στην οθόνη έφυγαν τρέχοντας από το σινεμά για να μην τους πατήσει. Κάπως αντιστέκονται σε ένα μέσο που δεν καταλαβαίνουν και δεν θέλουν με τίποτα να καταλάβουν. (Μιλώντας για άρνηση αποδοχής μιας νέας πραγματικότητας δεν μπορώ να μην σταθώ και σ’ αυτή την υπέροχη «ελίτ» ανθρώπων που ενώ βλέπουν σινεμά αρνούνται να δουν σειρές, λες και το να απλώσεις την διήγηση σε περισσότερο χρόνο για κάποιο λόγο την κάνει να χάσει την αξία της)

Είτε στη μία περίπτωση, είτε στην άλλη, είτε από δικαιολογημένη απόρριψη της ενέργειας και της αφοσίωσης που ζητά ένα βιντεοπαιχνίδι, είτε από OK BOOMERίτιδα, οι περισσότεροι άνθρωποι (τουλάχιστον στους κύκλους και τις ηλικίες που κινούμαι) αποκόπτονται από έναν απίστευτο πλούτο καλών ιστοριών. Άλλωστε η κάθε νέα μορφή διήγησης δεν σημαίνει ότι θα αφανίσει τις προηγούμενες. Όπως το σινεμά δεν αφάνισε το βιβλίο, αντίστοιχα μπορώ να φανταστώ τον τύπο που με την εμφάνιση της τυπογραφίας έλεγε στα παιδιά του πως «θα βγάλουν τα μάτια τους διαβάζοντας αυτά τα καλικατζαράκια» και «με αυτές τις νέες τεχνολογίες θα χαθούν οι αληθινές τέχνες όπως το κουκλοθέατρο».

Όμως οι παλιοί τρόποι επιμένουν, κι ακόμα και όταν υπάρχει ανάμεσά μας ένα θαύμα της τεχνολογίας και του storytelling όπως το The Last Of Us, μπορούμε να απολαύσουμε – ίσως κι ακόμα περισσότερο – μια διήγηση γύρω από τη φωτιά, λες και είμαστε Νεάντερνταλ και ακούμε τον Γκρουκ να μας λέει πώς πήγε το σημερινό κυνήγι.

ΥΓ. Ένα από τα πιο εντυπωσιακά στοιχεία του The Last Of Us, που μας δείχνει σε μεγάλο βαθμό την επιρροή που έχει το «κίνημα» της alt-right στον κόσμο των video games είναι ότι στο Metacritic το παιχνίδι χτυπάει από τις υψηλότερες βαθμολογίες στην ιστορία από τους κριτικούς, ενώ έχει θαφτεί από τους users. Ο λόγος; Ότι οι player characters είναι γυναίκες και ότι η μία από τις δύο έχει λεσβιακή σχέση. WHAT YEAR IS IT?